Мундарижа Кириш I боб. Қувурларнинг сейсмик мустаҳкамлиги тўғрисида умумий маълумотлар масаланинг ҳолати ва тадқиқотнинг вазифалари

9-расм. Ер ости қувури тугунларининг атрофида тўлиқ кучланишларнинг вақт бўйича ўзгариши

Ер ости қувурида тўлиқ кучланишнинг шаклланишида эгувчи момент асосий ролни ўйнайди. Ер ости қувурининг тўлиқ кучланишлари қиймати эгувчи моментнинг ҳисобига катталашади.

10-расм. Белгиланган вақтларда ер ости I(1), II(2), III(3) қувурларининг ҳар бир чизиқли қисми ўқи бўйлаб тўлиқ кучланишларнинг қийматларини ўзгариши

Белгиланган вақт қийматларида ер ости қувурининг узунлиги бўйича тўлиқ кучланишнинг қийматларининг ўзгариши 10-расмда келтирилган.

Ер ости қувурлари тизими тўлиқ максимал кучланишларининг қийматларига мураккаб тугун атрофи марказида эришади (10-расм, t=7.85 c ва t=8.1 c). Иккинчи ва учинчи қувурлар бўйича кучланишлар графикларининг фарқланиши уларнинг жойлашиши билан боғлиқ.
10-расмдан кўринадики, ер ости қувурларининг мураккаб тизимлари учун табиий хавфлардан бири, грунтнинг кескин тебранишларини келтириб чиқарувчи ва мураккаб ер ости қувурларининг жиддий шикастланишларига сабаб бўладиган катта интенсивликдаги зилзилалардир.
Тошкент зилзиласининг оқибатлари ҳам шуни кўрсатадики, ер ости қувурларининг шикастланишлари ва бузилишлари ортогонал ва ноортогонал бириктирилган қисмларида содир бўлган. Олинган натижалар зилзилалар оқибатларининг амалдаги маълумотлари билан яхши мос келишини кўрсатиб турибди.