Mundarija kirish I. Bob. Sug‘urta kompaniyalarida marketingni rivojlantirish faoliyatining nazariy va uslubiy asoslari

XULOSA VA TAKLIFLAR…………………………………………………....46
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR RO‘YXATI…………………………49
ANNOTATSIYA………………………………………………………………...54


KIRISh

Mavzuning dolzarbligi. O‘zbekistonda mustaqillikning dastlabgi yillaridan boshlab amalga oshirilgan institutsional isloxatlar jarayonida bozor iqtisodiyoti munosabatlari tamoyillariga mos sug‘urtalash tizimi shakllandi. Nisbatan qisqa davrda iqtisodiyotning sug‘urta soxasida faoliyat yuritishni tartibga solish va boshqarish uchun zarur bo‘lgan qonunchilik asoslari hamda tashkiliy-iqtisodiy mexanizmlar barpo etildi. Natijada so‘nggi yillarda mamlatimizda iqtisodiyotining sug‘urta sektorida barqaror o‘sish sur'atlari kuzatilmoqda. O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti I.A.Karimov ta'kidlaganidek, Mamlakatimizda sug‘urta bozorini har tomonlama rivojlantirish, bu bozor qatnashchilari faoliyatini tartibga solish va nazorat qilish, halqaro bozorga integratsiya jarayonini tezlashtirishga qaratilgan me'yoriy-huquqiy bazani shakllantirish va takomillashtirish bo‘yicha keng qo‘lamli ishlar olib borilmoqda. Sug‘urta bozorida raqobat faollashishi natijasida jahon standartlariga mos sug‘urta turlari ishlab chiqilib, xizmat ko‘rsatish sifati yuqori darajaga ko‘tarilmoqda. Sug‘urta bozori infratuzilmasi ham rivojlanib, yildan-yilga uning professional ishtirokchilari soni ortib bormoqda.

Ushbu soxaga xususiy kapital kirib kelishini ta'minlash asosiy vazifalardan biridir. Bu o‘rinda eslatib o‘tish kerakki, mamlakatimiz Prezidenti I.A.Karimov ta'kidlaganlaridek: «...jahon moliyaviy - iqtisodiy inkirozi davrida mamlakatimiz moliya-bank tizimi o‘zining barqaror va ishonchli ekanini isbotladi. Shu bilan birga bu tizimning yanada mustaxkamlanishi xususiy banklar va xususiy mulkka asoslangan lizing, sug‘urta kompaniyalari, kredit uyushmalari, mikromoliyaviy tashkilotlar kabi moliyaviy institutlarni tashkil etishning qonunchilik asoslarini shaklantirish hisobidan bank-moliya soxasiga xususiy kapitalni jalb qilish bilan ham bog‘liq»¹. Sug‘urta kompaniyalarida tadbirkorlik faoliyatini rivojlantirish ham muhim masala hisoblanadi. Bozor munosabatlari sharoitida u marketing tamoyili asosida tashkil etiladi.

Samarali boshqarish tizimlari ichida marketing muhim to‘tadi. Hozirgi paytda chet eldagi barcha rivojlangan firmalar marketing tamoyillari asosida ish yuritishmokda. Marketing tizimi chet el kompaniyalarining bozorlarini egallashdagi kuchli vositasi bo‘lib, o‘zining samaradorligini amalda ko‘rsatmokda.

Hozirgi paytda sug‘urtada marketing shakllanmoqda, biroq uni rivojlantirish, va samaradorligini oshirish masalalari muammoli masalalardir. Bu muammo sug‘urta kompaniyalarini xo‘jalik faoliyatini samarali yuritish yo‘lida turgan asosiy nazariy va amaliy muammo hisoblanadi.

Muammoning o‘rganilganlik darajasi. Bozor sharoitida sug‘urta faoliyatini tashkil etish, uni davlat tomonidan tartibga solish hamda boshqarish nazariyasi va amaliyoti muammolari bo‘yicha keng ilmiy tadqiqotlar olib borilgan. Xususan, xorijiy mamlakat olimlari V.Yu.Abramov, A.F.Bakirov, E.Bekker, V.N.Burkov, ye.I.Ivashkin, F.X.Nayt, Yu.N.Tronin, K.ye.Turbina ²tadqiqotlarida sug‘urta munosabatlari, sug‘urta xizmatlari bozorining tashkiliy-iqtisodiy asoslari, rivojlanishi qonuniyatlari hamda mexanizmlari tadqiq etilgan, sug‘urta faoliyatida marketingni tashkil etish asoslari taklif etilgan. O‘zbekistonda sug‘urta faoliyatini boshqarish va uning xizmatlari bozorini rivojlantirish muammolariga M.Askarova, B.Ashrafxanov, M.Mirsadikov, Sh.Imamov, T.Iminov, X.Kadirova, X.Kariev, G.Maxmudov va boshqa olim va mutaxasislarning tadqiqot ishlari bag‘ishlangan.³