Мундарижа: Кириш бошқарув инновацияларининг назарий асослари

1.2 Инновацион ташкилотда ходимларни бошқариш тамойиллари ва усуллари
Ходимларни бошқариш тамойиллари - бу менежерлар ва мутахассислар ходимларни бошқариш жараёнида риоя қилишлари керак бўлган қоидалар, асосий қоидалар ва нормалар.
Корхонада ходимларни бошқариш - бу ташкилот раҳбариятининг мақсадли фаолияти. У кадрлар сиёсатини, ходимларни бошқариш тамойиллари ва усулларини ишлаб чиқишни бирлаштиради.
Ходимларни бошқаришнинг асосий тамойиллари 3 жадвалда келтирилган.
Жадвал 3

Ходимларни бошқариш тамойиллари Шахсий ва ишбилармонлик фазилатлари учун кадрларни танлаш принципи

Жамоаларда тажрибали ва ёш ишчиларни бирлаштиришга асосланган кадрлар ворислиги тамойили

Ходимларга ишончни иш фаолиятини текшириш билан бирлаштириш тамойили

Кадрлар билан тизимли ишлаш тамойили

Инновацион компанияда ходимларни бошқариш каби фаолиятлар ўзига хос хусусиятларга ва тегишли муаммоларга ега. Кўпгина ташкилотларда турли хил моддий рағбатлантиришлар, масалан, пул мукофотлари, совғалар, совғалар жуда муҳим бўлишига қарамай, ходимларни рағбатлантиришнинг янада нозик усуллари мавжуд.

Ходимларни бошқаришдаги асосий роллардан бири баҳолаш, мураббийлик ва мартаба бошқарувига берилган. Бундан ташқари, ҳеч қандай ташкилотда ва айниқса инновацион ташкилотда, ходимларнинг муайян вазиятда қандай ҳаракатлар қилишлари кераклигини олдиндан айтиб бўлмайди. Бунинг учун кўпгина компаниялар ходим турли вазиятларда қўллаши мумкин бўлган умумий хулқ-атвор қоидаларини ишлаб чиқади оқибатлар ташкилот маданиятининг расмини шакллантиради.
Ходимларнинг ностандарт, инновацион ечимларнинг намоён бўлишига қизиқиши кўплаб омилларга таъсир қилади. Мумкин бўлган рағбатлантиришлар, вазифалар, бошқа ходимларнинг ўзига хос ютуқлари, иш фаолиятини баҳолаш тизимлари - бу омилларнинг ҳар бири одамларнинг таваккал қилишга ва ўзига хос ҳаракатни амалга оширишга тайёрлигига таъсир қилиши мумкин. Шундай қилиб, инновацион компаниялар ташкилотга ностандарт ечимларга мойил бўлган ходимларни жалб қилиш тизимларини ишлаб чиқадилар.
Ходимларни бошқариш усуллари ўз фаолиятини мувофиқлаштириш учун ходимларга таъсир қилиш усулларини назарда тутади. Барча усуллар 3 гуруҳга бўлинади: маъмурий, иқтисодий ва ижтимоий-психологик.
Маъмурий усуллар тўғридан-тўғри таъсир қилади ва ходимнинг бурч ҳисси, меҳнат интизомига бўлган еҳтиёж, ходимларнинг муайян ташкилотда ишлаш истаги каби мотивларга қаратилган. Ушбу усуллар тартибга солинади ва мажбурий ижро етилиши керак. Маъмурий усуллар учун уларнинг бошқарувнинг муайян даражасида амалдаги ҳуқуқий нормалар билан алоқаси характерлидир.
Мотивация ва малака ходимларни бошқаришда асосий муаммога айланиб бормоқда ва унинг меҳнат салоҳиятини тўлиқроқ аниқлаш учун шарт-шароитларни яратиш фирмаларнинг ҳаётийлиги учун муҳим аҳамиятга ега.
Мотивация - бу умумий мақсадларга еришиш учун фаолиятни рағбатлантириш жараёни. Инновацион мотивация тизими, биринчи навбатда, ижодкорликни рағбатлантириш нуқтаи назаридан кўриб чиқилади.
Ижодий мотивация қуйидаги рағбатларга асосланади:
биологик;
иқтисодий;
ижтимоий-психологик;
идеал.
Шахс даражасида ижодкорликни биологик рағбатлантириш - бу истак қувват ва енергияни тежаш. Aммо ташкилий даражада бу аллақачон ресурсларни тежашдир.
Шахс даражасидаги биологик рағбатлантириш корхонанинг инновацион фаолиятида муҳим рол ўйнайди. Унинг намоён бўлиши натижаси меҳнат қуроллари, технологик жараёнлар ва иш жойини такомиллаштириш каби ички саноат инновацияларининг кичик ўзгаришидир. Умуман олганда, бундай оқилона таклифлар сезиларли таъсирга олиб келиши мумкин.
Мансаб кўтарилиши учун рағбатлантириш ҳам ходимларни рағбатлантиришнинг мумкин бўлган вариантларидан биридир. Ташкилот ҳаётида мунтазам иштирок етадиган, унинг ривожланишига ҳисса қўшадиган шахс лавозимга кўтарилиш учун биринчи номзодлардан бири бўлади.
Ижтимоий-психологик рағбатлантириш - бу бевосита иш муҳити орасида тан олиниши. Инновацион жараёнда фаол иштирок етаётган ходимлар сезиларли натижаларга еришиб, ўзини намоён қилишдан манфаатдор. Янги нарсаларни яратишда иштирок етиш, ижодкор одамлар билан алоқа қилиш ҳақли равишда самарали ижтимоий-психологик рағбатлантириш ҳисобланади.
Идеал рағбатлантириш - бу билимга ёки янги нарсаларни яратишга интилиш. Инновацион фаолиятнинг оддий фаолиятдан фарқи шундаки, ишқибозлар - янги билимларни кашф қилиш жараёни амалга ошириш усулларидан бири бўлган одамларнинг мавжудлиги, бундай ҳолларда мотивация ўз-ўзини рағбатлантиришга айланади.

Ходимларни бошқариш тамойилларини 1-расмда диаграммада кўрсатилган

1-расм - Ходимларни бошқариш тамойиллари