Mundarija: Kirish Bob. Xotira va tajribaning psixologik asoslari

Mundarija:
Kirish.....................................................................................................................3-4

1. 
   Bob. Xotira va tajribaning psixologik asoslari...........................................5-12
   

1.1. Xotira va tajribaning ma’nosi va ahamiyati..................................................5-12
1.2. Xotira va tajribaning turlari va shakllari.....................................................12-17
1.3. Xotira va tajribaning kognitiv jarayonlar bilan bog’liqligi.........................18-22

2. 
   Bob. Xotira va tajribaning rivojlanishi va o’zgarishi..............................23-29
   

2.1. Xotira va tajribaning yosh davrlariga bog’liq xususiyatlari........................23-29
2.2. Xotiraning neyroanatomik, neyrofiziologik va psixologik asoslari............30-34
2.3. Xotira va tajribaning o’rganish, fikrlash va qaror qabul qilishga ta’siri.....35-39
Xulosa................................................................................................................40-41
Foydalanilgan adabiyotlar...............................................................................42-43

Kirish
Xotira va tajriba insonning hayotida juda muhim rol o’ynaydi. Xotira - idrok etilgan narsa va hodisalarni yoki o’tmish tajribalarni esda qoldirish va zarur bo’lganda tiklashdan iborat psixik jarayon. Tajriba - insonning o’z faoliyati natijasida yoki boshqalar faoliyatini kuzatib o’rganib olgan bilimlar va ko’nikmalar to’plami. Xotira va tajriba insonning o’z-o’zini bilishi, o’zini ifodalashi, o’zini rivojlantirishi va boshqalar bilan munosabatlar qurishi uchun zarurdir.
Xotira va tajriba haqida ilmiy adabiyotlarda ko’p narsa deyilgan. Bu mavzu bilan shug’ullanayotgan mashhur olimlar bor. Masalan, L.Vygotskiy, J.Piaget, E.Erikson, A.Leontev, A.Luriya va boshqalar shaxs taraqqiyoti va uning davrlarini turli usullar bilan ajratib chiqqanlar. D.Broadbent axborotni sensorli idrok etishning kompyuter modellarini ishlab chiqdi. R.Atkinson kompyuter bilan o’xshashlik bo’yicha inson xotirasi jarayonlarini modellashtirdi.
Xotira va tajriba haqida prezident nutqlaridan ham foydalanish mumkin. Masalan, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning Oliy Majlisga Murojaatnomasida¹ xotira va tajribaning ahamiyati ta’kidlangan:
"Kelgusi yilda yurtimizda 10 ta Prezident maktabi, kimyo-biologiya, matematika, axborot texnologiyalariga ixtisoslashgan 197 ta maktab o‘z faoliyatini boshlaydi. … To‘plangan tajriba shuni ko‘rsatmoqdaki, kuchli va samarali boshqaruv tizimiga, bir yoqadan bosh chiqarib yashaydigan aholiga ega bo‘lgan davlatlar pandemiyaning keng ko‘lamli salbiy taʼsiridan saqlanmoqdalar."
Shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Mirziyoyevning ilm-fan namoyandalari bilan muloqotida xotira va tajribaning rivojlanishi uchun zarur shartlar bayon etilgan:"Bugungi kunda ilm-fanning rivojlanishi uchun eng muhim shart – bu innovatsion g‘oya va loyihalarni amalga oshirish uchun zarur moliyaviy imkoniyatlarni ta’minlashdir. … Ilm-fanning rivojlanishi uchun eng muhim omil – bu ilmiy-tadqiqot ishlari natijalarini amaliy faoliyatga tatbiq etishda."