9.Mehnat va atrof-muhitni muhofaza qilish
Korxonadagi mehnat muxofazasini boshqarish tizimining asosiy vazifalari quyidagilardan iborat:
ishlovchilarning mehnat xavfsizligiga oqitish;
ishlab chiqarish jarayonlarining xavfsizligini yaminlash;
shu jarayonini sanitar -gigiyena ahvolini meyorlashtirish;
ishlab chiqarish madaniyatini oshirish;
ishlab chiqarish va texnik xizmatchilar ishini nazorat qilishdan iborat. Ishlab chiqarishda mexnat muxofazasini togri tashkil qilish shu korxonada bolishi mumkin bolgan avariya xolatlari, turli darajada jarohatlanish va kasbiy kasaliklarning oldini olishda muhim rol oynaydi.
Nitroza gazlari absorbsiya kalonaning (K31) tarelkalaridan va separator qurilmalaridan otib bolib past haroratli selektiv tozalashga yonaltiriladi (P40). Nitroza gazlar tarkibidagi azot oksidlarining qoldiq miqdori 0.1%(hajmiy) oshmasligi kerek. Past haroratli selektiv tozalashga berishdan oldin chiqindi gazlar 290-300c gacha qizdiriladi. Reaktor (R40) dan chiqayotgan tozalangan chiqindi gazlarni isitish blokiga (BIG-172F) (D-53) ga yonaltiriladi. Bunda tabiiy gazning kuydirishidan hosil bolgan gazlar hisobiga konvektiv va radiant zonasida isitiladi. Bu yoqilgI gazlar isitish blokidagi regeniratsiyon zonasida ishlatiladi. Radiant zonadan chiqayotgan 750-770c haroratdagi tozalangan chiqindi gazlar gaz trubinasiga KMA-2 ga yonaltiriladi. Bu yerda 0.003-0.005MPa bosimgacha siqilib 770-420c haroratgacha tushiriladi. Bundan keyin tozalangan chiqindi gazlar qolgan issiqlik miqdori gazlarni isitish blokidagi reginiratsion zonasida ishlatiladi. Azot oksidlarining ishchi zonadan tarqalishini oldini olish uchun KMA-2 ustida mahaliy sorish qurilmasi ornatilgan. Qozon utilizator ( I-14 ) tuzlarining suvdagi tarkibi doimiy ushlab turish uchun qozon suvning bir qismini uzluksiz puflovchi seperatorga beradi.
Suyuq ammiak tarkibidagi suv va yoglar qizdirgich ( T2 ) da ajratiladi. T2 dan suyuq ammiak uzluksiz avtomatik ravishda kub qoldiq yeggichga ( E33 ) sochib beriladi. Ammiak buglatilib qayta ishlatish maqsadida zavot taminotiga yonaltiriladi. Kub qoldiqlari esa yeggich ( E30 ) toplanadi. Bunda yeggich tolishi bilan kub qoldiqlari utilizatsiyaga yuboriladi.
Filtrlarda joylashgan ( F-11, F-4 va boshqalar) filtr elementlarini davriy ravishda almashtirib turiladi. Xususiyatini ( yaroqsizligini ) yoqotgan filtrlar shaxar qattiq maishiy chiqindilar poligoniga tashlab yuboriladi.
Katalizatorlar davriy ravishda ishlatiladi. Kontakt apparatida ammiakni oksidlash uchun ishlatiladigan katalizatorlar (Pt) davriy ravishda almashtirib turiladi. Yaroqsiz katalizatorlar vaqtinchali maxsus konteynerlarda saqlanadi va keyinchalik utilizatorlarga yuboriladi. KMA-2 da ishlatilayotgan yoglar mudatlarini toliq otagach yangilanadi. Ishlatilgan yog regeneratsiyaga jonatiladi.
Bu yerda bosim pasaytirish natijasida suvning bir qismi bugga aylanadi va diayratsion qurilmaga beriladi ( I-19 ). Qolgan suv esa sanoat konalizatsiyasiga chiqarib yuboriladi.
Ilmiy tehnikaviy jarayon ishlab chiqarish va xojalikni himoyalashtirish rivojlantiribgina qolmay , atrof-muhitni shunday atmosfera havosini saqlab qolish ham kerak . Bizning respublikamizda havo bosimini ifloslovchi moddalardan birini azot ishlab chiqarish korxonalari xisoblanadi . 1963-yilda olimlar takidlab otganidek, azot zavodlari tashlamalaridagi azot oksidlari atmosfera havosining 200m3 zonasini ifloslaydi. Materiallarni analiz qilish natijasida azot oksidlari bilan ifloslangan havoning uzoq muddatli tasiri natijasida (azot oksidlari) turli tish va milk kasallilari, nafas organlariga tasir etishi aniqlandi. Atmosfera havosining maksimal azot (II) oksidi REK 0,085mg\m3 ammiak 0,2 mg\m3, ammoniyli selitra 0,3 mg\m3 tashkil etadi.
Nitrat kislota ishlab chiqarish eski sxemada kop miqdorda ammiak, nitrat kislota , nitroza gazlari va boshqa moddalar yoqotilishi kop bolgan . Qurilmalarni tamirga tayyorlashda yuvilgan suvlar tarkibida kislota aralashgan. Kop miqdordagi zararli moddalar suyultirilgan nitrat kislota ishlab chiqarishning chiqindi gazlarida mavjud kislota tutgan oqava suvlarni zararsizlantirish uchun uni ohak bilan neytrallanadi, tindiriladi va tindirgichdan otkazilib, suv havzalariga ishlatilgan suvlar bilan aralashtiriladi.
U chiqindi gazlarni tasirini kamaytirish uchun ishqoriy absorbsiya sistemalarini ornatish mumkin. Buning natijasida gazlardagi NO va NO2 miqdorining 0,05 0,07 gacha kamaytiriladi. Shuningdek, chiqindi gazlar yaxshi sarflaydigan sililogen toldirilgan minoralardan otkazilib, songra isitish natijasida ajralib, ularning toza holida jarayonga qaytarilishi mumkin.
AK 72M sxemasi boyicha ishlab chiqarishdagi chiqindilar atrof muhitga zararli tasir xavfini tugdirmaydi. Qattiq holatdagi chiqindilar asosan katalizator qayta ishlash uchun malum korxonalarga jonatiladi. Ishlab chiqarishning gazsimon chiqindilari, suv bugi va ammiak korxona ichida foydalanishga beriladi, chiqindi nitroza gazlarining konsentratsiyasini kamaytirish uchun esa katalik tozalash qurilmasi mavjud. Nitroza gazlarini sovutish va yuvish qurilmalari, absorbsiya, tayyor mahsulot ombori uzellari maxsus kislotaga chidamli gishtlardan tayyorlanadi.
Avariya portlash, yongin va baxtsiz hodisalarni oldini olish uchun texnologik parametrlar belgilangan normadan ortib ketganda, butun agregat yoki uning malum qismini toxtatuvchi blokirovkalar bilan taminlangan. Blokirovkasiz agregatni eksplutatsiya qilish taqiqlanadi.
Agregatni yoki uning ayrim qismlarini avtomatik toxtish uchun avariya holatidagi toxtatish tugmasini, shuningdek tabiiy gazni BNG172 va ammiakni kotekt qurilmalariga kelishini toxtatuvchi tugmachalar bolib, ular N. B. P. da joylashgan.
Qurilma trubaprovodlarda bosimni yoqolishidan saqlovchi tugmalar bor.
Deatorda bosimni saqlovchi H = 5500 mm li gidrozatvor ornatilgan.
Ammoniyli xavfli konsentratsiyalarni hosil bolishini oldini olish uchun ammiak miqdori ortib ketganda signal beruvchi havoni avtomatik nazorat qilish qurilmasi va ventilyatsiya qurilmasini avtomatik ishga tushirish moslamasi mavjud.
Do'stlaringiz bilan baham: |