Mundarija kirish 3 I bob. Adabiyotlar sharhi

Tadqiqot obyekti: Bazidiomitsetlar turkumiga kiruvchi Inonotus hispidus zamburugʻi.
Tadqiqotning predmeti: Inonotus hispidus zamburugʻi meva tanasidan ajratib olingan melanin pigmenti.
Tadqiqotning maqsadi va vazifalari:
Tadqiqotning maqsadi: Inonotus hispidus xom-ashyosidan ultratovushli ekstraktsiyalash orqali melanin ajratib olish va uning tarkibini zamonaviy fizik tadqiqot usullari yordamida aniqlash.
Maqsadga erishish uchun bajarilishi zarur boʻlgan vazifalar quyidagilardan iborat:
* Inonotus hispidus zamburugʻini yigʻish va quritish;
* Xom-ashyoni 2-3mm kattalikda maydalab, yogʻsizlantirish;
* Jarayonning vaqtga va haroratga bogʻliqligini maqbullashtirish;
* Zamburugʻ meva tanasidan melanin ajratib olish;
* Аjratib olingan melaninni eruvchan holatga oʻtkazish;
* Ajratib olingan pigmentning tarkibini zamonaviy fizik tadqiqot usullari yordamida oʻrganish.
Tadqiqotning ilmiy yangiligi: Ilk marotaba Oʻzbekiston hududida daraxtlarda parazitlik qilib oʻsuvchi Inonotus hispidus zamburugʻidan ultratovush yordamida kam vaqt, energiya va erituvchi sarflab, yuqori unumda, melanin ajratib olindi. Ajratib olingan namunalar fizik-kimyoviy tahlil usullari yordamida tahlil qilindi.
Tadqiqotning asosiy masalalari va farazlari: Аdabiyotlardan maʼlumki, zamburugʻlar maxsus, ajoyib organizmlardir. Ularning aksariyati biologik faol moddalarni oʻz ichiga oladi. Hozirgi kunda qadar 700 ga yaqin zamburugʻlarning farmakologik taʼsiri oʻrganilgan. Ular turli oʻsma xujayralarining oʻsishini oldini olish, immunitet tizimini ragʼbatlantirish, hujayrani qayta tiklanishini qoʻllab-quvvatlash, organizmni toksinlardan tozalashga yordam berish mumkin. Mazkur tadqiqot ishida yogʻsizlantirilgan bazidial zamburugʻ Inonotus hispidus dan ultratovush yordamida ekstraktsiyalash yoʻli bilan melanin ajratib olishgan va fizik-kimyoviy tahlil usullari yordamida tadqiq qilingan. Zamburugʻlarning ijobiy xususiyatlarga egaligi bios ularga boʻlgan qiziqishning ortishi natijasida bugungi kunda nomaʼlum yoki unutilgan turlari yanada chuqurroq oʻrganilmoqda. Bazidial zamburugʻlar ichak, jigar va yalligʻlanish bilan bogʻliq oshqozon-ichak kasalliklarini davolovchi, ogʻriqni qoldiruvchi, qon toʻxtatuvchi va saratonga qarshi faolliklarga egaligi tufayli xalq tabobatida ishlatib kelingan.
Hozirgi kunda olib borilayotgan koʻplab ilmiy va klinik tadqiqotlar shuni koʻrsatadiki, ajratib olingan ekstraktlar immunitet tizimiga, qondagi qand, xolesterin miqdoriga, shuningdek antibakterial, virusga qarshi, fungitsid, yalligʻlanishga qarshi va ogʻriq qoldiruvchi taʼsirlarga egaligi sababli ijobiy taʼsir koʻrsatadi. Bazidial zamburugʻ Inonotus hispidus dan ultratovush yordamida ekstraktsiyalash yoʻli bilan melanin ajratib olish kam vaqt va energiya sarflanishi va unumning yuqoriligi sababli anʼanaviy usuldan samaraliroq. Zamburugʻ melaninlari antioksidant, genlarni himoya qiluvchi, sorbtsion va fotoprotektiv xususiyatlarga egaligi, lipid peroksidlanish mahsulotlari hosil boʻlishini ingibirlashi va qarish jarayonini sekinlashtirishi sababli tibbiyot va kosmetika sohasi uchun dori vositalari yaratishning muhim manbai sifatida katta istiqbolga ega.