Mundarija kirish 3 bob. So‘zning funksiyasi

/ / // / // / // / /

Biz hovliga chiqdik; Biz hovliga chiqdik; Biz hovliga chiqdik

우리 만나요; 우리 만나요; 우리 만나요;

Bu esa, o‘z navbatida, matnga bog‘liq bo‘lmagan holda sitagmatik urg‘uning pozitsiyasi o‘zgarishi mumkinligidan dalolat beradi. Boshqacha aytganda, sintagmatik urg‘u tushgan komponent rema ekanligini ko‘rsatadi.

Pauza sintagmaning ichida qo‘llanmaydi, chunki sintagma fonetik jihatdan bir butunlikni tashkil etadi. Biroq pauzalar orqali sintagmalar chageralarini belgilaymiz. Xuddi gapdagi singari sintagmada ham ohang va urg‘u muhim rol o‘ynaydi. Bunda tonning pasayishi doimo remaga ishora qiladi.

Sintagmalarning bo‘linishi gaplarning bo‘linishidan farq qiladi. Gaplarda matn mazmuniga (kontekstga) tayanib, fraza urg‘usi orqali remani belgilash mumkin bo‘lsa, sintagmada esa matn (kontekst) muhim rol o‘ynamaydi. Ba’zan gapning qaysi bo‘lagiga fraza urg‘usi tushayotgani aniq bo‘lsagina, sintagmatik urg‘u fraza urg‘usi bilan mos kelishi kuzatiladi.

Sintaktik nuqtayi nazardan sintagma har doim nutqning sintaktik parchasi hisoblanadi. Shuni aytish kerakki, sintagma ba’zan butun bir fraza holida kelishi mumkin. Sintagma gap bo‘lagi bolishi ham mumkin. U sintaktik konstruksiyalar bilan mos kelmaydi. Shunday bo‘lsa-da, sintagma sintaktik jihatdan shakllangn bo‘ladi.

Sintagma bir so‘zdan, so‘zlardan tarkib topadi, lekin sintaktik jihatdan so‘z birikmasi bilan to‘g‘ri kelmaydi. Sintagma hududiy jihatdan so‘z birikmasi bilan mos kelishi, uni qismlarga parchalashi va hatto o‘z tasarrufiga bir necha so‘z birikmalarini ham kiritishi mumkin.