Mundarija kirish 3 bob. So‘zning funksiyasi

Siz uni taniysiz ? – so‘radi Sobir.

///

• Yo‘q. Men uning akasi, Anvarni taniyman.

/ /

• 너 숙제는 다 했어?

• Sen vazifani hammasini bajarding?

///

- 응, 여기 있어. (“별이 된 도깨비 누나”, 김정환 17 bet)

- Ha, mana.

Masalani faqat matnga qarab aniqlab bo‘lmaydi. Ikkinchi gapni o‘qigandan keyin fraza urg‘usi taniysiz so‘ziga koreys tilidagi misolda esa 했어 (bajarding) so’ziga tushayotganligi aniq bo‘ladi. Birinchi jumlada taniysiz so‘zi rema bo‘lib, kimnidir tanish, yoki tanimaslik haqida gap borayotganligini oydinlashtiradi. O‘z-o‘zidan savolga “Yo‘q”,- deb berilgan javob ham rema vazifasini bajaradi. Koreys tilidagi misolda esa 했어 (bajarding) so’zi rema bo’lib, vazifa bajarilganligi yoki bajarilmaganligiga urg’u tushayotganligini ko’rsatmoqda. 응 (ha) so’zi esa javob sifatida rema bo’lib kelmoqda. Chunki berilgan javoblarda aynan o‘sha so‘zga fraza urg‘usi tushmoqda. Albatta,

tonning tushishi ham shunda kuzatilmoqda. Ko‘rinadiki, savolga berilgan javobning urg‘uli so‘zi rema hisoblanadi.

Kommunikativ jarayonda so‘zlovchining maqsadini darak gaplar orqali belgilaymiz. Bu jarayonda so‘zlovchi tinglovchiga nimadir haqida xabar beradi. Shu bois, bunda rema berilayotgan xabarning kommunikativ komponenti (tarkibiy qismi) hisoblanadi. Shu kabi kommunikativ komponent so‘roq so‘zli so‘roq gaplarda ham mavjud bo‘lib, quyida biz ana shu gaplarni tahlil qilamiz:

/// / / /

•