Mundarija I. Kirish II. Asosiy qism

Ko’mirni yer osti gazlantirishning asosiy parametrlarini hisoblash metodikasi.
Ko’mirni yer osti gazlantirish usulining mohiyati ko’mirning yotishi joyida yonuvchi gazga aytlantirishdan iborat.
Ko’mirni yer osti gazlantirish usulining asosiy bosqichlari: yer yuzasidan quduqning ko’mir qatlamigacha burg’ilash; ushbu quduqlarni ko’mir qatlamlaridan o’tadigan kanallar orqali ulash; ayrim quduqlarga havo yoki bug’-kislorodli havo yuborish; boshqa quduqlardan gazni olish.
Ko’mirni yer osti gazlantirish jarayonida asosiy parametr gazlantirish jarayonining intensivligi hisoblanadi.

Gazlangan ko’mirning boshlang’ich tarkibi haqida ma’lumot yo’q bo’lganda quruq havoning solishtirma nazariy miqdori, ya’ni ko’mirni to’liq yoqish uchun yonish blokiga yetkazib beriladigan suv bug’isiz quyidagi formula orqali aniqlanadi:

, нм³ / кг,
- ko’mir ishchi massasining yonish pastki issiqligi, Dj/kg; - ko’mir ishchi massasining namligi, %; - ko’mir naviga bog’liq tajriba koeffotsiyentlari; = 1,08 1,11 qiymat oralig’ida qabul qilinadi.

Ortiqcha havo koeffitsiyentini aniqlaymiz:

х' –2-19,9 qiymat oralig’idagi ko’mir turiga qarab aniqlanadigan tajriba koeffitsiyenti ; - quruq gazda O₂ hajmida ko’mirning yer osti gazlanishining (ПГУ) tarkibi, %; СО' – СО bilan bir xil, %; - СН₄ bilan bir xil, %; - Н₂ bilan bir xil, %; - С₂Н₄ bilan bir xil, %; - Н₂S bilan bir xil, %.
Yer osti gaz generatorida gazning oqimi hisobga olingan koeffitsiyent:

_{- gaz oqimi,%.}
Ko’mirning yer osti gazlanishida (ПГУ) gazlangan ko’mirdan haqiqiy quruq gazning chiqishi:
кг.
Gazlantirish jarayoning kimyoviy foydali harakat koeffitsiyenti
,
- gazlantirishda gazni yoqish issiqligi, dj/m³,
Ko’mir qatlamining gazlanish tezligi
, т/ч,
- gazlash zonalariga mutloq suvning kirishi, м³/s; m – ko’mir qatlamining qalinligi, м.
Quyidagi shartlar bo’yicha ko’mir qatlamining gazlanish zichligini hisoblash uchun dastlabki ma’lumotlar:
1) Ko’mir ishchi massasining yonish pastki issiqligi: = 28900000 dj/kg;
2) ko’mir ishchi massasining namligi =8%;
3) mahsulotda yonuvchi gaz tarkibi: - 0,20 %; СО' – 9,06 %; -14,45%; - 0,07%; - 2,72%; - 1,02%;
4) gaz oqimi =6,9 %;
5) gazlantirishda gazning yonish issiqligi =4190000 Дж/м³;
6) gazlash zonalariga mutloq suvning kirishi =5 м³/ч;
7) qatlamning qalinligi m = 2,0 м.