|
Mavzu; Gazni yoqish mahsulotlari va yonish jarayonini nazorat qilish.
Mundarija;
Kirish……………………………..2
Gazni yoqishning nazariy asoslari……..2
Gaz yoqish jarayoni………………..6
Xulosa ……………………….8
Foydalanilgan adabiyotlar…………….8
Kirish
Gazlarni yoqishning nazariy asoslari bu issiqlik va yorug’lik chiqishi bilan birga bo’lgan kimyoviy oksidlanish reaksiyasi. Yonish sodir bo’lishi uchun 3ta omil talab qilinadi:yonuvchan modda, oksidlovchi (odatda atmosfera kislorodi) va alanga olish manba (impuls). Oksidlovchi sifatida nafaqat kislorod, xlor, ftor, brom, yod, azot oksidi va boshqalar ham bo’lishi mumkin. Yonuvchan aralashmaning xususiyatlariga qarab, yonish gamogenli(bir xil) yoki (geterogenli har xil) bo’lishi mumkin. Yonishda dastlabki moddalar bir xil agregatsiya holatga ega.
Gazni yoqishning nazariy asoslari
Tabiiy gaz bugungi kunda eng ko'p ishlatiladigan yoqilg'i hisoblanadi. Tabiiy gaz tabiiy gaz deb ataladi, chunki u Yerning tubidan olinadi.
Gazni yoqish jarayoni kimyoviy reaktsiya bo'lib, unda o'zaro ta'sirlar sodir bo'ladi tabiiy gaz havodagi kislorod bilan.
Gazsimon yoqilg'ida yonuvchan qism va yonmaydigan qism mavjud.
Tabiiy gazning asosiy yonuvchi komponenti metan - CH4. Uning tabiiy gazdagi miqdori 98% ga etadi. Metan hidsiz, ta'msiz va toksik emas. Uning yonuvchanlik chegarasi 5 dan 15% gacha. Aynan shu fazilatlar tabiiy gazdan yoqilg'ining asosiy turlaridan biri sifatida foydalanish imkonini berdi. Metan kontsentratsiyasi hayot uchun 10% dan ortiq xavflidir, shuning uchun kislorod etishmasligi tufayli bo'g'ilish paydo bo'lishi mumkin.
Gazning sizib chiqishini aniqlash uchun gazga odorizatsiya qilinadi, boshqacha aytganda, kuchli hidli modda (etil merkaptan) qo'shiladi. Bunday holda, gazni allaqachon 1% konsentratsiyada aniqlash mumkin.
Metandan tashqari, tabiiy gazda propan, butan va etan kabi yonuvchi gazlar bo'lishi mumkin.
Gazning yuqori sifatli yonishini ta'minlash uchun havoni yonish zonasiga etarli miqdorda kiritish va gazni havo bilan yaxshi aralashtirishga erishish kerak. 1: 10 nisbati optimal deb hisoblanadi.Ya'ni gazning bir qismiga havoning o'n qismi tushadi. Bundan tashqari, kerakli narsalarni yaratish kerak harorat rejimi. Gazni yoqish uchun uni yoqish haroratiga qadar qizdirish kerak va kelajakda harorat ateşleme haroratidan pastga tushmasligi kerak.
Yonish mahsulotlarini atmosferaga olib tashlashni tashkil qilish kerak.
Atmosferaga chiqadigan yonish mahsulotlarida yonuvchi moddalar bo'lmasa, to'liq yonish amalga oshiriladi. Bunday holda, uglerod va vodorod birgalikda birlashadi va karbonat angidrid va suv bug'ini hosil qiladi.
Vizual ravishda, to'liq yonish bilan, olov ochiq ko'k yoki mavimsi-binafsha rangga ega.
Gazning to'liq yonishi.
metan + kislorod = karbonat angidrid + suv
CH 4 + 2O 2 \u003d CO 2 + 2H 2 O
Bu gazlardan tashqari azot va qolgan kislorod atmosferaga yonuvchi gazlar bilan kiradi. N 2 + O 2
Agar gazning yonishi to'liq bo'lmasa, u holda atmosferaga yonuvchi moddalar chiqariladi - uglerod oksidi, vodorod, kuyikish.
Havoning etishmasligi tufayli gazning to'liq yonmasligi sodir bo'ladi. Shu bilan birga, olovda kuyik tillari vizual ravishda paydo bo'ladi.
Gazning to'liq yonish xavfi shundaki, uglerod oksidi qozonxona xodimlarining zaharlanishiga olib kelishi mumkin. Havodagi CO ning 0,01-0,02% miqdori engil zaharlanishni keltirib chiqarishi mumkin. Yuqori konsentratsiyalar og'ir zaharlanish va o'limga olib kelishi mumkin.
Olingan kuyikish qozonlarning devorlariga joylashadi va shu bilan issiqlikni sovutish suviga o'tkazishni yomonlashtiradi, bu esa qozonxonaning samaradorligini pasaytiradi. Soot issiqlikni metandan 200 marta yomonroq o'tkazadi.
Nazariy jihatdan, 1m3 gazni yoqish uchun 9m3 havo kerak bo'ladi. Haqiqiy sharoitda ko'proq havo kerak.
Ya'ni, ortiqcha havo miqdori kerak. Alfa bilan belgilangan bu qiymat nazariy jihatdan zarur bo'lganidan necha marta ko'proq havo iste'mol qilinishini ko'rsatadi.
Alfa koeffitsienti ma'lum bir burnerning turiga bog'liq va odatda burner pasportida yoki ishga tushirish tashkilotining tavsiyalariga muvofiq belgilanadi.
Raqamning ko'payishi bilan ortiqcha havo tavsiya etilganidan yuqori bo'lsa, issiqlik yo'qotishlari ortadi. Havo miqdori sezilarli darajada oshishi bilan olovni ajratish sodir bo'lishi mumkin, bu esa favqulodda vaziyatni yaratadi. Agar havo miqdori tavsiya etilganidan kamroq bo'lsa, u holda yonish to'liq bo'lmaydi va shu bilan qozonxona xodimlarini zaharlash xavfi tug'iladi.
Yoqilg'i yonish sifatini aniqroq nazorat qilish uchun chiqindi gazlar tarkibidagi ayrim moddalarning tarkibini o'lchaydigan qurilmalar - gaz analizatorlari mavjud.
Gaz analizatorlari qozon bilan ta'minlanishi mumkin. Agar ular mavjud bo'lmasa, tegishli o'lchovlar foydalanishga topshiruvchi tashkilot tomonidan amalga oshiriladi portativ gaz analizatorlari. Kerakli nazorat parametrlari ko'rsatilgan rejim xaritasi tuziladi. Ularga rioya qilish orqali siz yoqilg'ining normal to'liq yonishini ta'minlashingiz mumkin.
Yoqilg'i yonishini nazorat qilishning asosiy parametrlari:
burnerlarga beriladigan gaz va havo nisbati.
Qozonning samaradorlik koeffitsienti.
Shu bilan birga, qozonning samaradorligi foydali issiqlikning sarflangan umumiy issiqlik qiymatiga nisbatini bildiradi.
Havoning tarkibi
Gaz nomi
|
Kimyoviy element
|
Havodagi tarkib
|
Azot
|
N2
|
78 %
|
Kislorod
|
O2
|
21 %
|
Argon
|
Ar
|
1 %
|
Karbonat angidrid
|
CO2
|
0.03 %
|
Geliy
|
U
|
0,001% dan kam
|
Vodorod
|
H2
|
0,001% dan kam
|
Neon
|
Yo'q
|
0,001% dan kam
|
Metan
|
CH4
|
0,001% dan kam
|
Kripton
|
kr
|
0,001% dan kam
|
Ksenon
|
Xe
|
0,001% dan kam
|
antropotoksinlar;
Do'stlaringiz bilan baham: |
