|
Kurs ishining vazifasi:
Budjet taqchilligi, uning kelib chiqish sabablari, uni bartaraf etish usullari haqidagi bilimlarini yanada rivojlantirish.
Kurs ishining tuzilishi: kirish, 2 ta bob,xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan bo’lib, jami 32 sahifadan iborat.
I BOB Budjet taqchilligi tushunchasi va uni bartaraf etish
1.1 Budjet taqchilligi va uning kelib chiqish sabablari.
Budjet taqchilligi, budjet kamomadi — harajatlarning daromadlardan ustun boʻlishi. Kamomad rejali ravishda belgilanishi ham mumkin. Koʻpincha Budjet taqchilligi rejalashtirilgan budjet bilan ijro etilgan budjetning nomutanosibligi natijasida sodir boʻladi va harajatlarning daromadlardan yuqori boʻlganligini koʻrsatadi. Davlatning Budjet taqchilligini qoplash kredit emissiyasi yoki boshqa manbalar, shu jumladan muomalaga turli muddatli davlat obligatsiyalarini chiqarish hamda aholi yoki yuridik shaxslar oʻrtasida joylashtirish evaziga amalga oshiriladi.
Budjet taqchilligi - bu har bir budjet yili budjet xarajatlarining uning daromadlaridan oshib ketishi summasi.
Budjet profitsiti - bu har bir budjet yili budjet daromadlarining uning xarajatlaridan oshib ketadigan summasi.
To'liq muvozanatli davlat budjeti, ya'ni muvozanatsiz budjet faqat nazariy jihatdan mumkin. Budjet loyihasi muvozanatli bo'lsa ham, uni amalga oshirish jarayonida tenglikni ta'minlash deyarli mumkin emas. Budjet taqchilligining ijobiy va salbiy tomonlarini ajratib ko'rsatish. Boshqa tomondan, kam moliyalash siyosati iqtisodiy o'sishga olib keladi. Salbiy tomoni shundaki, budjet taqchilligi davlat qarzining ko'payishiga, soliq yukining oshishiga olib keladi va inflyatsiya jarayonlarini rag'batlantiradi.
Zamonaviy dunyo o'z tarixining ma'lum davrlarida budjet taqchilligiga duch kelmagan davlatlar yo'q. Bu turli sabablarga ko'ra: Ayrim hollarda davlat budjet taqchilligini ataylab oshirishi mumkin. Xususan, iqtisodiy faollikni rag'batlantirish maqsadida va yalpi talab Ishlab chiqarishning pasayishi davrida hukumat aholi bandligi darajasini oshirishga qaratilgan maxsus qarorlar qabul qilishi mumkin (masalan, yangi ish o'rinlarini yaratish dasturlarini moliyalashtirish) yoki soliqlarni sezilarli darajada kamaytirishi mumkin1. Natijada budjet xarajatlari oshadi yoki budjet daromadlari kamayadi va taqchillik yuzaga keladi. Lekin bu kamomad davlat tomonidan ataylab yaratiladi va tizimli defitsit deb ataladi.
Tarkibiy tsiklik taqchillikdan farqli o'laroq, davlatning ongli fiskal siyosatiga kamroq darajada bog'liq. Bu inqiroz bosqichida yuzaga keladigan va iqtisodiyotning tsiklik rivojlanishining natijasi bo'lgan ishlab chiqarishning umumiy pasayishi bilan bog'liq. Ishlab chiqarishning qisqarishi sharoitida soliqlar va davlat daromadlari qisqaradi, demak, taqchillik yuzaga keladi.
Bundan tashqari, faol va passiv defitsitlar mavjud. Faol taqchillik xarajatlarning daromadlardan oshib ketishi natijasida, passiv taqchillik esa kamayishi natijasida yuzaga keladi. Soliq stavkalari va boshqa daromadlar, bu sekinlashuvning natijasidir iqtisodiy o'sish, kam to'lovlar va boshqalar. Qisqa muddatli va uzoq muddatli budjet nomutanosibliklarini farqlang. Nomutanosiblik qisqa muddatli xarakterga ega, agar xarajatlarning daromaddan oshib ket ishi bitta bilan cheklangan bo'lsa moliyaviy yil va makroiqtisodiy vaziyatning budjet tuzilganiga nisbatan o'zgarishini aks ettiradi. Bu, asosan, makroiqtisodiy prognozlash bo'yicha zarur tajribaning yo'qligi, bir qator vaziyatlarda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan o'zgarishlarning yetarlicha hisobga olinmaganligi bilan bog'liq. Masalan, budjet daromadlarining qisqarishi eksport narxlarining pasayishi, ishlab chiqarish hajmining ko'zda tutilgan darajadan pastga tushishi, ishlab chiqarilgan mahsulotlarga talab tarkibining o'zgarishi va ularning raqobatbardoshligining pasayishi natijasida yuzaga kelishi mumkin. Davlat budjeti taqchilligining o'sishiga kutilmagan keskin o'sish ham sabab bo'lishi mumkin davlat xarajatlari inflyatsiya darajasining belgilangan qiymatdan oshib ketishi hisobiga transfert to‘lovlarini joriy etish bilan birgalikda kengaytirish. soliq imtiyozlari, bu keyingi saylovlar oldidan juda mashhur chora.X
Do'stlaringiz bilan baham: |
