Mundarij a kirish I. Bob. Mehnat unumdorligining nazariy asoslari

t/r	Kompaniya bo’limlari	Mukofotlash mezonlari
Mukofot miqdori (xizmat maoshiga nisbatan foiz hisobida)
1	Texnologiya bo’limi	Ish rejasini bajarilishi, belgilangan texnologiya yangiliklari muddatida joriy etilganligi uchun	40
2	Sotuv bo’limi	Sotuv rejasini bajarilishi, xaridorlar tomonidan shikoyatlar yo’qligi uchun	36
3	Farroshlar uchun	Barcha bo’linma va hududlar tozaligini ta’minlanganligi uchun	36

Manba: Q.Abduraxmonov va boshq.”Personalni boshqarish”.Darslik.2008 y.
Alohida topshiriqlar ijrosi uchun mukofotlar ish haqi fondi hisobidan joriy oyda amalda xodimning ishlagan kunlari uchun to’lanadi.
3.3.2 – jadval.
“O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasi Urgut fermentatsiya zavodining 2013-2015 yillardagi texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar tahlili

№	Ko’rsatkichlar nomi	O’lchov birligi	Yillar			2015 yilda 2012 yilga nisbatan
			2013	2014	2015	(+,-)	(%)
1	Mahsulot sotishdan tushgan tushum	ming so’m	1706335	2855083	2935461	80378	102,82
2	Sotilgan mahsulotlarning tannarxi	ming so’m	1375949	2306058	2408076	102018	104,42
3	Ishlovchilarning ro’yxatdagi soni	kishi	167	207	173	-34	83,57
	- ishchilar	kishi	148	184	150	-34	81,52
	- xizmatchilar	kishi	19	23	23	0	100,00
4	Ishlovchilarning yillik ish haqi fondi	ming so’m	107119	289389	182380	-107009	63,02
	- ishchilar	ming so’m	103535	276380	156310	-120070	56,56
	- xizmatchilar	ming so’m	3584	13009	26070	13061	200,40
5	Asosiy vositalarning o’rtacha yillik qiymati	ming so’m	81832	111076	149632	38556	134,71
6	Aylanma mablag’larni o’rtacha yillik qiymati	ming so’m	431293	808420	1430534	622114	176,95
7	Bir ishlovchining o’rtacha yillik ish unimi (1/3)	ming so’m	10217,57	13792,67	16967,98	3175,311	123,02
8	Bir ishchining o’rtacha ish unimi	ming so’m	11529,29	15516,76	19569,74	4052,985	126,12
9	Umuxujalik faoliyatining foydasi	ming so’m	26342	44117	55541	11424	125,89
10	Soliqlar	ming so’m	5651	8484	12093	3609	142,54
11	Sof foyda	ming so’m	20691	35633	43448	7815	121,93
12	Rentabellik darajasi (11/2*100%)	%	1,50	1,55	1,80	0,26	116,77
13	debitorlik qarzlari	ming so’m	247770	676693	327833	-348860	48,45
14	kreditorlik qarzlari	ming so’m	390745	760892	1376420	615528	180,90

Manba. “O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasining Urgut fermentatsiya zavodi hisobotlari.
Rag’batlantirishning yana bir turi — xodimlarga imtiyozli (foizsiz) qarz berishdir. Shuningdek, ko’pgina kompaniya va firmalarda farzand tug’ilishi munosabati bilan, oila qurilishi (nikoh rasmiylashtirilishi) munosabati bilan, yaqin qarindoshlar vafoti munosabati bilan eng kam ish haqi miqdorining 5 baravaridan 10 baravarigacha moddiy yordam ko’rsatish amaliyoti ham mavjud.
“O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasining Urgut fermentatsiya zavodining 2013-2015 yillardagi texnik iqtisodiy ko’rsatkichlar tahlili jadvalidan ko’rinib turibdiki, korxonaning mahsulot sotishdan tushgan tushum ko’rsatkichlari yillar davomida o’zgarib borgan. 2013 yilda 1706335 ming so’mni, 2014 yilda 2855083 ming so’mni va 2015 yilda 2935461 ming so’mni tashkil qilgan.Bu ko’rsatkichlarni o’tgan yil bilan solishtirsak, ya’ni 2015 yilni 2014 yildan ayirsak 80378 ming so’mga ko’p mahsulot ishlab chiqilgan yoki 102,82 foizga teng bo’lgan. Sotilgan mahsulot tannarxi ham shu yo’sinda bo’lgan. 2015 yil bilan 2014 yilni solishtirsak 102018 ming so’m yoki 4,42 foizga oshgan. Ishlab chiqarish tannarxi moddiy va mehnat xarajatlardan tashkil topgan.Undan tashqari asosiy vositalar amortizasiya ajratmasi va boshqa xarajatlarni o’z ichiga oladi. Ishlovchilarning yillik o’rtacha soni 2013 yilda 167 kishini, 2014 yilda 207 kishini, 2015 yilda 173 kishidan iborat bo’lgan. Ish hajmi o’tgan yilga oshgan, Ishlovchilarning o’rtacha yillik soni 34 kishiga kamaygan. Shularadan 34 tasi ishlab chiqarishda band bo’lgan ishchilarni tashkil qilgan. Ish haqi miqdori 107009 ming so’mga kamaygan foiz hisobida 63,02 ga teng bo’lgan. Korxonaning sof foydasi yillar davomida o’zgarib borgan. 2014 yilda 44117 ming so’mni, 2015 yilda 55541 ming so’mni tashkil qilgan. O’tgan yil bilan solishtirsak, 7815 ming so’mga yoki 28,89 foizga oshgan. Ishlovchilarning yillik ish unumi 3175,311 ming so’mga yoki 23 foizga oshgan. Ishlab chiqarishda band bo’lgan ishchilarning yillik ish unumi 4052,985 ming so’mga yoki 26,12 ming so’mga oshganligini ko’rishimiz mumkin. Asosiy vositalarni o’rtacha yillik qiymati 2014 yilda 111076 va 2015 yilda 149632 ming so’mga teng bo’lgan. O’tgan yili joriy yilga nisbatan kam mahsulot va ish bajarilgan. Ishchilarni ishlovchilar tarkibidagi tutgan salmog’i 2013 yilda 89 foizni,2014 yilda 89 foizni va 2015 yilda 88 foizni tashkil qilgan. Bu ko’rsatkich o’tgan yilga nisbatan 1 foizga kamaygan yoki 99 foizga teng bo’lgan. Xizmatchilarni ishlovchilar tarkibidagi tutgan salmog’i 2013 yilda 11% , 2014 yilda 11% va 2015 yilda 12% ga teng bo’lgan.O’tgan yil bilan solishtirsak 1 kishiga ko’p va 9 foizga oshganligini ko’rishimiz mumkin.
3.3.3 – jadval.
“O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasi Urgut fermentatsiya zavodining
2013-2015 yillardagi mehnat resurslari samaradorligini ifodalovchi
ko’rsatkichlar tahlili

№	Ko’rsatgichlar nomi	O’lch.bir.	2013 yil	2014 yil	2015 yil	2015 yilda 2014 yilga nisbatan
						(+, -)	%
1	2	3	4	5	6	7	8
1	Mahsulot sotishdan tushgan tushum	ming. so’m	1706335	2855083	2935461	80378	102,8
2	Yalpi daromad	ming. so’m	330386	549025	527385	-21640	96
3	Sof foyda	ming. so’m	20691	35633	43448	7815	121,9
4	Ishlovchilarning o’rtacha yillik mikdori	ming. so’m	167	207	173	-34	83,5
5	Mehnat potensialini natijaviyligi, ya’ni mehnat unumdorligi, (1k /4k)	ming. so’m	10217,5	13792,6	16967,9	+3175,3	123
6	Mehnat potensialini daromadliligi, ( 2k / 4k )	ming. so’m	1978,3	2652,2	3048,4	+396,2	115
7	Mehnat potensialini foydaliligi, (3k / 4k )	ming. so’m	123,89	172,1	251,1	+79	146

Manba. “O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasining Urgut fermentatsiya zavodi hisobotlari.
“O’ZBAT A.O.” qo’shma korxonasi Urgut fermentatsiya zavodining 2013-2015 yillardagi mehnat resurslari samaradorligini ifodalovchi ko’rsatkichlar tahlilida mahsulot sotishdan tushgan tushum ko’rsatkichlari yillar davomida o’zgarib borgan. 2013 yilda 1706335 ming so’mni, 2014 yilda 2855083 ming so’mni va 2015 yilda 2935461 ming so’mni tashkil qilgan.Bu ko’rsatkichlarni o’tgan yil bilan solishtirsak, ya’ni 2015 yilni 2014 yildan ayirsak 80378 ming so’mga ko’p mahsulot ishlab chiqilgan yoki 102,82 foizga teng bo’lgan.
Mahsulot sotishdan tushgan tushumdan ishlab chiqarish tannarxni chegirib tashlasak, yalpi daromad hosil bo’ladi.Bizning tahlilimizda yalpi daromad 2015 yilda 527385 ming so’mga, 2014 yilda 549025 ming so’mni tashkil qilgan. Joriy yilni o’tgan yil bilan solishtirsak, 21640 ming so’mga kamayganligini yoki 96 foizga teng bo’lganligini ko’rishimiz mumkin. Korxonaning sof foydasi yillar davomida o’zgarib borgan. 2015 yilda 43448 ming so’mni, 2014 yilda 35633 ming so’mni tashkil qilgan. O’tgan yil bilan solishtirsak, 7815 ming so’mga yoki 21,93 foizga oshgan.
Ishlovchilarni o’tgan yil bilan solishtirsak 34 kishiga kamayganligini va 83,57 foizni tashkil qilgan. Mehnat potensialini natijaviyligi, ya’ni mehnat unumdorligi, ishlovchilarning yillik ish unumi 3175,31 ming so’mga yoki 23 foizga oshgan. Mehnat unumdorligiga o’sishiga asosiy sabab mahsulot ishlab chiqarish hajmini ortishi sabab bo’ladi.