Мумтоз шарк (форс араб) адабиёт, санъат ва маданиятнинг синкретик шакли

• Мумтоз шарк (форс араб)

АДАБИЁТ, САНЪАТ ВА МАДАНИЯТНИНГ СИНКРЕТИК ШАКЛИ

Сотволдиева Мохинабону

РЕЖА:

РЕЖА:

• 1. Санъат тушунчаси.
• 2. Амалий ва бадиий санъатлар. Адабиёт эстетик объект сифатида.
• 3. Бадиий адабиётнинг бошқа санъат турлари билан алоқаси.
• 4. Бадиий образ санъатнинг бош хусусияти.
• 5. Адабиёт ва маданиятшунослик ўртасидаги боғлиқлик.

Ўз вақтида Абдурауф Фитрат: "Санъат луғатда ҳунар демакдирким, бир нарсани яхши ишлаб чиқаришдан иборатдир"- деб ёзган эди.1 Бир қарашда Фитрат "санъат" сўзининг маъносини, санъатнинг моҳиятини жўнлаштираётгандек кўриниши мумкин. Бироқ эътибор қилинса, олим "яхши" сўзига айрича урғу бераётгани, унга жуда катта маъно юклаётгани англашилади.

Ўз вақтида Абдурауф Фитрат: "Санъат луғатда ҳунар демакдирким, бир нарсани яхши ишлаб чиқаришдан иборатдир"- деб ёзган эди.1 Бир қарашда Фитрат "санъат" сўзининг маъносини, санъатнинг моҳиятини жўнлаштираётгандек кўриниши мумкин. Бироқ эътибор қилинса, олим "яхши" сўзига айрича урғу бераётгани, унга жуда катта маъно юклаётгани англашилади.

“Санъат” сўзи жонли тилимизда нечоғли кенг маънода қўлланмасин, табиийки, бизни унинг луғавий маъноси эмас, истилоҳий маъноси қизиқтиради. Истилоҳий маънода санъат деганда инсоннинг гўзаллик қонуниятлари асосида борлиқни бадиий ўзлаштириш(ва ўзгартириш)га қаратилган яратувчилик фаолияти ҳамда унинг натижаси ўлароқ вужудга келган нарсалар жами тушунилади. Демак, бу маънода тушунилса, гўзаллик қонунлари асосида маҳорат ва дид билан яратилган нарсаларнинг ҳаммаси санъатга алоқадордир. Шу боис ҳам биз "амалий санъат" ва "бадиий(нафис) санъат" турларини ажратамиз.

Амалий санъат турларига кулолчилик, наққошлик, каштачилик, зардўзлик, модельерлик каби қатор соҳаларни киритамиз.

Амалий санъат турларига кулолчилик, наққошлик, каштачилик, зардўзлик, модельерлик каби қатор соҳаларни киритамиз.