Muhandislik grafikasi va kompyuterda loyihalash

Kesishuvning asosiy turlari. Kesishuv chiziqlarini
yasash usullari
Ikki sirt o’zaro kesishganda tubandagi to’rt xil hol yuz berishi mumkin:
Sirtlar o’zaro qisman kesishgan holda birinchi sirt yasovchilariniig ma’lum bir qismi ikkinchi sirt yasovchilarining ma’lum bir qismi bilan kesishadi. 1-rasm, a da qisman kesishgan ikki silindrning yaqqol tasviri ko’rsatilgan.
Yopiq ikki sirt qisman kesishganda ularning kesishuv chizig’i berk fazoviy egri chiziq hosil bo’ladi.
Sirtlar bir tomonlama urinib kesishgan. Bunday holda ikkita berk sirt bir umumiy nuqtali ikki fazoviy egri chiziq bo’yicha kesishadi (1-rasm, b).
Sirtlar o’zaro ikki tomonlama urinma bo’lib kesishgan. Bu holda ikki yopiq sirt bir-biri bilan ikki nuqtada kesishadigan (ikki umumiy nuqtali) ikkita fazoviy yoki tekis egri chiziq bo’yicha kesishadi (1-rasm, c).
Sirtlar to’la kesishgan. Bu holda sirtlardan biri ikkinchisi bilan to’la kesishadi. Natijada ikkita alohida yopiq tekis chiziq yoki fazoviy egri chiziq hosil bo’ladi (1-rasm, d).
Sirtlarning o’zaro kesishuvidan hosil bo’ladigan chiziqlar o’tish chiziqlari (bir sirtdan ikkinchi sirtga o’tish chiziqlari) deb ham ataladi.
Sirtlarning kesishuv chizig’i, odatda, nuqtalar bo’yicha yasaladi. Oldin kesishuv chizig’i proyeksiyalarining xarakterli nuqtalari – o’tish chizig’ining eng chetki nuqtalari, kontur yasovchilarining urinish nuqtalari va shular singari nuqtalar topilishi tavsiya qilinadi.

1-rasm.
Sirtlarning kesishuv chiziqlariga oid nuqtalarni topishning umumiy usuli yordamchi sirtlar usulidir. Bu usulni tubandagicha tushunish kerak:
1) berilgan ikkala sirt yordamchi sirt bilan kesiladi;
2) berilgan har qaysi sirt bilan yordamchi sirtning kesishuv chiziqlari yasaladi;
3) yasalgan kesishuv chiziqlarining o’zaro kesishuv nuqtalari o’tish chizig’iga oid izlangan nuqtalar bo’ladi.
Yordamchi kesuvchi sirtlar sifatida tekislik, sfera, silindr yoki konus sirtdan foydalanish mumkin.
Yordamchi sirtlarning tipini hamda vaziyatini shunlay tanlab olish kerakki, u bilan berilgan kesishuvchi sirtlardan har qaysisining kesishuv chizig’i to’g’ri chiziq yoki aylana bo’lsin.