Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti “Telekommunikatsiyada boshqaruv tizimlarining apparat va dasturiy ta’minoti” kafedrasi

Avtomatik taqsimlash.
Server har bir mijozga hududdan IP manzilni 
doimiy tayinlaydi. Ijara muddati cheklanmagan; 
- 
Dinamik taqsimlash.
DHCP serveri ijara muddati deb ataladigan ma'lum 
bir vaqt uchun hududdan manzilni tayinlaydi. Mavjud IP manzillar soni cheklangan 
bo'lsa, ushbu yondashuv foydalidir. Tarmoqga ulanganda har bir mijozga IP 
tayinlanadi va mijoz aloqani uzishi bilanoq hududga qaytariladi. Bunday holda, har 
bir ulanishda IP har xil bo'lishi mumkin, lekin odatda eskisi tayinlanadi.
Maxsus DHCP xabarlari 
 
DORA-dan tashqari DHCP boshqa xabarlardan ham foydalanadi.
DHCPNAK
. DHCPNAK ohirgi tasdiq o'rniga server tomonidan mijozga 
yuboriladi. Agar so'ralgan IP manzil ijara muddati tugagan yoki mijoz yangi kichik 
tarmoqga o'tgan bo'lsa, bunday rad etish mijozga yuborilishi mumkin.
DHCPRELEASE
. Mijoz ushbu xabarni o’zi egallab turgan IP manzilni 
bo’shatganligi to’g’risida xabardor qilish uchun serverga yuboradi. Boshqacha qilib 
aytganda, bu ijara shartnomasini muddatidan oldin bekor qilishdir. 
DHCPINFORM.
Ushbu xabar bilan mijoz serverdan mahalliy sozlamalarni 
so'raydi. Mijoz allaqachon IP manzilga ega bo'lsa, lekin to'g'ri ishlashi uchun tarmoq 
konfiguratsiyasi kerak bo'lganda yuboriladi. Server mijozga barcha so'ralgan 
variantlarni ko'rsatadigan javob xabari bilan xabar beradi.
 
Ishni bajarish tartibi 
12.1-rasmda ko`rsatilgan topologiya bo`yicha qurilmalar uchun asosiy 
konfiguratsiyalarni sozlang.
Korxona ma'muri sifatida sizga DHCP ilova xizmatlarini tarmoqda joriy qilish 
tayinlangan. Kompaniya tarmog'idagi shlyuz marshrutizatori DHCP serveri sifatida 
sozlangan bo'lishi kerak. Manzillar to’plamidan (pool) IP-manzillash tegishli kirish 
qatlami qurilmalariga shlyuz (R1) tomonidan taklif qilinishi kerak. 

---

12.1-rasm. Tadqiqot qilinayotgan tarmoq topologiyasi 
Birinchi navbatda marshrutizatorga nom beramiz va tarmoq interfeyslariga IP 
manzil beramiz. 
system-view 
[Huawei]sysname R1 
[R1]interface gigabitethernet 0/0/0 
[R1-GigabitEthernet0/0/0]ip address 192.168.10.1 24 
[R1-GigabitEthernet0/0/0]quit 
[R1]interface gigabitethernet 0/0/1 
[R1-GigabitEthernet0/0/1]ip address 192.168.200.1 24 
[R1-GigabitEthernet0/0/1]quit 
DHCP funksiyasini yoqamiz. Sukut bo’yicha DHCP yoqilmagan bo’ladi. 
[R1]dhcp enable 
Global IP manzillar to’plamini (address pool) yaratamiz. R1 marshrutizatori 
uchun pool 10 yoki pool NET1 manzillar to’plamini yaratamiz. Manzil diapazoni, 
chiqish shlyuzi va IP-manzilni ijaraga olish vaqti kabi pool NET1 uchun atributlarni 
sozlaymiz.
[R1]ip pool NET1 
[R1-ip-pool-NET1]network 192.168.10.0 mask 24 
[R1-ip-pool-NET1]gateway-list 192.168.10.1 

---

[R1-ip-pool-NET1]dns-list 8.8.8.8 
[R1-ip-pool-NET1]lease day 2 
[R1-ip-pool-NET1]quit 
[R1-GigabitEthernet0/0/0]dhcp select global 
Joriy sozlamalarni ko’rish uchun “display current-configuration” buyrug’idan 
foydalanamiz. 
display current-configuration
# 
sysname R1 
# 
dhcp enable 
# 
ip pool NET1 
gateway-list 192.168.10.1 
network 192.168.10.0 mask 255.255.255.0 
lease day 2 hour 0 minute 0 
dns-list 8.8.8.8 
# 
Belgilangan IP-manzil pool ning konfiguratsiya sozlamalarini ko'rish uchun 
marshrutizatorda “display ip pool name ” buyrug'idan foydalaniladi. 
Marshrutizatorning GigabitEthernet 0/0/1 interfeysi uchun Interfeys asosida 
IP manzillar to’plamini yaratamiz. 
[R1]interface gigabitethernet 0/0/1
[R1-GigabitEthernet0/0/1]dhcp select interface 
[R1-GigabitEthernet0/0/1]dhcp server dns-list 8.8.8.8 
[R1-GigabitEthernet0/0/1]dhcp server lease day 2
Endi sozlamalarni tekshirib ko’ramiz. Buning uchun PC1 ni CLI oynasiga 
kirib “ipconfig” buyrug’ini ishga tushiramiz. 
PC>
ipconfig 
Link local IPv6 address...........: fe80::5689:98ff:fe89:68a3 
IPv6 address......................: :: / 128 
IPv6 gateway......................: :: 
IPv4 address......................: 192.168.10.254 
Subnet mask.......................: 255.255.255.0 
Gateway...........................: 192.168.10.1 
Physical address..................: 54-89-98-89-68-A3 
DNS server........................: 8.8.8.8 

---

PC4 ni CLI oynasiga kirib “ipconfig” buyrug’ini ishga tushiramiz. 
PC>ipconfig 
Link local IPv6 address...........: fe80::5689:98ff:fe8a:59b0 
IPv6 address......................: :: / 128 
IPv6 gateway......................: :: 
IPv4 address......................: 192.168.200.254 
Subnet mask.......................: 255.255.255.0 
Gateway...........................: 192.168.200.1 
Physical address..................: 54-89-98-8A-59-B0 
DNS server........................: 8.8.8.8