Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti “Telekommunikatsiyada boshqaruv tizimlarining apparat va dasturiy ta’minoti” kafedrasi

Ishni bajarish tartibi 
Foydalanuvchi 
Mijoz 
Server 
Disk 
Disk 
FI 
Boshqaruv 
jarayoni 
MUJ 
Boshqaruv 
jarayoni 
MUJ 
Internet 
Ma’lumotlar ulanishi 
Ulanishni boshqarish 
FI: foydalanuvchi interfeysi 
MUJ: ma’lumotlarni uzatish jarayoni 

---

11.2-rasmda ko’rsatilganidek R1 va R2 qurilmalarni interfeyslarini 
sozlaymiz. 
 
11.2-rasm. Tadqiqot qilinayotgan tarmoq topologiyasi 
Qurilmalarga nom beramiz va interfeyslariga IP manzili beramiz. 
R1 marshrutizatorini sozlaymiz. 
system-view
[Huawei]sysname R1
[R1]interface GigabitEthernet 0/0/1
[R1-GigabitEthernet0/0/1]ip address 10.0.12.1 
255.255.255.0
R2 marshrutizatorini sozlaymiz. 
system-view
[Huawei]sysname R2
[R2]interface GigabitEthernet 0/0/1
[R2-GigabitEthernet0/0/1]ip address 10.0.12.2 
255.255.255.0 
Marshrutizatorlarda FTP xizmatini yoqamiz. FTP xizmati marshrutizatorda 
odatda (sukut bo'yicha) o'chirilgan bo’ladi. FTP dan foydalanishdan oldin uni yoqish 
kerak. Mijoz sifatida R2 ni, FTP server sifatida R1 ni sozlaymiz.
[R1]ftp server enable
[R1]set default ftp-directory sd1: 
FTP foydalanuvchilarining serverga kirishlari uchun foydalanuvchi 
avtorizatsiyasini sozlaymiz. Ruhsatsiz foydalanuvchilar FTP serveriga kira olmaydi, 
bu esa xavfsizlik xatarlarini kamaytiradi.
[R1]aaa
[R1-aaa]local-user ulugbek password cipher 123
[R1-aaa]local-user ulugbek service-type ftp
[R1-aaa]local-user ulugbek privilege level 3

---

[R1-aaa]local-user ulugbek ftp-directory flash: 
FTP serverdagi sozlamalarni ko’rishimiz uchun “display ftp-server” 
buyrug’ini ishga tushiramiz.
FTP mijoz bilan aloqa o’rnatishni amalga oshiramiz. R2 marshrutizatorini 
FTP server bilan bog’laymiz.
ftp 10.0.12.1 
Foydalanuvchi nomi va parolini to’g’ri kiritganimizdan so'ng, biz FTP 
serveriga muvaffaqiyatli kirishimiz mumkin. FTP server bilan bog’lanish 
muvaffaqiyatli amalga oshirilganligini ko’rishimiz mumkin. Fayl haqida batafsil 
ma'lumotni ko'rish uchun (faylni yuklab olishdan oldin yoki faylni yuklab olgandan 
keyin) “dir” buyrug'ini ishga tushirishimiz kerak. 
Ko’chirib o'tkaziladigan fayllar uchun uzatish rejimini sozlaymiz. 
[ftp]binary

---

FTP 
serveridan 
faylni 
ko’chirib 
olish. Quyidagi 
rasmda R2 
marshrutizatorining flash: katologida mavjud bo’lgan fayllar ro’yhati keltirilgan. 
Fayllar ro’yhatini ko’rish uchun “dir” buyrug’idan foydalaniladi.
R1 marshrutizatorning flash: katalogida mavjud bo'lgan biror bir faylni 
ko’chirib olish uchun quyidagi buyruqdan foydalanamiz.
[ftp]get ftp.cfg
Faylni FTP serveridan ko’chirib olganimizdan so'ng, bog’lanishni yopish 
uchun “bye” buyrug'idan foydalanamiz. 
[ftp]bye
Ko’chirib olgan faylni tekshirish uchun R2 marshrutizatorida “dir” buyrug’ini 
ishga tushiramiz. 
Fayl FTP serveriga “put” buyrug'i yordamida ko’chirilishi (yuklanishi) 
mumkin, unga yangi fayl nomi ham berilishi mumkin. R1 marshrutizatorida 

---

labftp.cfg nomli yangi fayl yaratib olamiz. Buning uchun “save labftp.cfg” 
buyrug’idan foydalanamiz. 
FTP serveriga “put” buyrug’i yordamida ham faylni ko’chirish mumkin. 
Buning uchun unga yangi nom berilishi kerak. 
Faylni ko’rish uchun “dir” buyrug’idan foydalanamiz. 
Yaratilgan fayllarni o’chirish uchun “delete” buyrug’idan foydalaniladi 
(masalan, delete flash:/vrpcfg2.zip).