Muhammad Al-Xorazmiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari universiteti 840-20 guruh talabasi Abdumannobov Nurmuhammad mustaqil ish



Download 29,72 Kb.
bet3/10
Sana12.04.2022
Hajmi29,72 Kb.
#546208
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10
Bog'liq
kiberxavfsizlik-mustaqil-ish

Ma'lumotning butunligi
Muammoning umumiy yechimi
Ushbu muammoni bartaraf etuvchi – xabarlarni autentifikasiyalash kodi (message authentication code, MAC) tizimlari mavjud bo‘lib, unga ko‘ra biror maxfiy kalit asosida ma'lumotning xesh qiymati hisoblanadi.
Xesh – funksiyalardan foydalanish
Xesh-funksiya: – xesh funksiyalar ham simmetrik kriptotizim; – simmetrik blokli shifrlash kabi ma'lumotni xeshlashda bloklarga ajratadi. – Masalan, MD5, SHA1, Tiger xesh funksiyalari uchun blok uzunligi 64 baytga yoki 512 bitga teng.
Ochiq kalitli kriptotizimdan foydalanish
Ochiq kalitli kriptotizimlar va xesh funksiyalar asosida ishlovchi – elektron raqamli imzo tizimlaridan foydalaniladi
“Elektron raqamli imzo (ERI) — elektron hujjatdagi mazkur elektron hujjat axborotini elektron raqamli imzoning yopiq kalitidan foydalangan holda maxsus o‘zgartirish natijasida hosil qilingan hamda elektron raqamli imzoning ochiq kaliti yordamida elektron hujjatdagi axborotda xatolik yo‘qligini aniqlash va elektron raqamli imzo yopiq kalitining egasini identifikasiya qilish imkoniyatini beradigan imzo”.
Elektron raqamli imzo oddiy qo‘lda qo‘yiluvchi imzo kabi; • Faqat: – elektron hujjatlarda qo‘yiladi; – imzo qo‘yilgan ma'lumotni butunligini ta'minlaydi; – va imzolovchini qo‘yilgan imzodan bosh tortmasligini (rad etmasligini) kafolatlaydi.
Autentifikasiya
Tizim resurslarini boshqarish bilan bog‘liq bo‘lgan ixtiyoriy xavfsizlik muammosi uchun biz ruxsatlarni nazoratlash terminini “soyabon” sifatida foydalansak bo‘ladi.
• Ruxsatlarni nazoratlash sohasi quyidagi qism sohalardan iborat: – Identifikasiya – Autentifikasiya – Avtorizasiya
Identifikasiya – shaxsni kimdir deb davo qilish jarayoni. – Masalan, siz telefonda o‘zingizni tanitishingizni identifikasiyadan o‘tish deb aytish mumkin. – Bunda siz o‘zingizni, masalan, “Men Bahodirman” deb tanitasiz. – Bu o‘rinda “Bohodir” sizning identifikatoringiz bo‘lib xizmat qiladi. • Shunday qilib, identifikasiya – sub'ekt identifikatorini tizimga yoki talab qilgan sub'ektga taqdim etish jarayoni hisoblanadi.
Autentifikasiya – foydalanuvchini (yoki biror tomonni) tizimdan foydalanish uchun ruxsati mavjudligini aniqlash jarayoni.
Avtorizasiya – identifikasiya, autentifikasiya jarayonlaridan o‘tgan foydalanuvchi uchun tizimda bajarishi mumkin bo‘lgan amallarga ruxsat berish jarayonidir.
Parol – faqat foydalanuvchiga ma'lum va biror tizimda autentifikasiya jarayonidan o‘tishni ta'minlovchi biror axborot

Download 29,72 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   10




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish