3.2. GSM tarmog„i protokollari Umumiy tuzilma GSM tarmog‘i protokollarining asosiy tavsifi ETSI xujjatlarida berilgan. Bu xujjatlar versiyalar bo‘yicha joylashgan ayim guruhlar hisoblanadi [9-12].
Bazaviy
stansiya
CBTS)
Mobil stansiva
Um radio (tezlik kanal turiga bog'liq)
CM Connection Managcment
MM MobiKty Managemcnt RRM RadiO Rcsourccs ManaEcmcut LAPD Link Access Protocol D BTS M Basc Transceivcr Stauon Message H I SM Base Transceiver Station Management BSSMAP BSS Apphcation Part SCCP SignaJing Cotmection Control Rart MTP Massage Transfer I'art
Abu 16/W k6wt/c
Bog'lanishni boshqarish Mc'biUikiu boshqarish Radioresurslami boshqarish D kanal bo'yicha ma'hmiotlami uzatish bo’ g'iniga ulanish protokoli Bazaviy stansiya transiveri (qabul qilgich- uzatkichi xabari) Bazaviy stansiya transiverini boshqarish
BTSni boshqarish atnaliy nimtizimi Signalizatsiya kanallarining bogTanishini boshqarish tizimi Xabarlami uzatish nimtizimi
3.3- rasm. GSM protokollari tuzilmasi Yuqorida ko‘rib chiqilgan ro‘yxatga olish (registration), autentifikatsiyalash (authentication), chaqiruvni marshrutlashtirish (call routing) funksiyalari va joylashish o‘mi koordinatalarini yangilash, bog‘lanishni uzatish mexanizmi (handover) tarmoq nimtizimi orqali asosan UKS No7 tizimi protokollariga asoslangan mobil aloqa tizimi protokollaridan foydalanish bilan bajariladi [13]. Bu protokollarning tuzilmasi 3.3- rasmda keltirilgan. GSMda signallar protokoli 3.3- rasmda ko‘rsatilganidek, interfeysga bog‘liq ravishda uchta darajalarga bo‘lingan [6,14]. —Mobil stansiya - bazaviy stansiya" oralig‘i quyidagi darajalar bilan ishlaydi: 1-daraja- havo interfeyi bo‘yicha kanalning tuzilmasining ishlatadigan fizik daraja. 2-daraja- Um interfeys bo‘yicha ma'lumotlarni uzatish bo‘g‘ini darajasi, ma'lumotlarni uzatish bo‘g‘ini darajasi esa bu ISDNda ishlatiladigan LAPD- protokolining modifikatsiyalangan versiyasi bo‘lib, u LAPDm deyiladi [15]. 3-daraja- GSMdan signallar protokoli bo‘lib, u ham modifikatsiyalanga LAPD versiyasini ishlatadi, mustaqil ravishda 3 ta kichik qatlamlarga bo‘lingan. Radioresurslarni boshqarish (RRM - Radio Resources Management) o‘rnatish, xizmat ko‘rsatish va oxirgi qurilma, radiokanallar va qayd etilgan kanallar, shu jumladan xendoverni boshqaradi. Harakatlanishni boshqarish (MM - Mobility Management) joylashish o‘rnini yangilash va ro‘yxatga olish protseduralari, shuningdek himoyalash va autentifikatsiyalashni boshqaradi. Bog'lanishni boshqarish (ConnecHon Management) bog‘lanishni o‘rnatilish va signalizatsiyani boshqarish umumiy jarayoniga ishlov beradi va qo‘shimcha xizmatlar, shuningdek qisqa xabarlarni uzatish xizmatini boshqaradi. Bazaviy telefon stansiyasi (BTS) va bazaviy stansiya kontrolleri (BSC) o‘zaro ta'sirlashishida bazaviy stansiya transiverining (qabul qilgich- uzatkichining) interfeyslar protokoli (BTSM - Base Transceiver Station Message) ishlatiladi. U yana Abis interfeys deyiladi. Tarmoqni qayd qilingan qismida turli ob'ektlar orasida signallarni uzatish (A interfeys) 1-darajada MTP1 (Message Transfer Part - xabarlarni uzatish nimtizimi) va 2-darajada UKS N°7 signalizatsiya tizimiga tegishli bo‘lgan SCCP (Signaling Connection Control Part -signalizatsiya kanallarining bog‘lanishmi boshqarishi tizimi) protokollarini ishlatadi [13,16]. 3-darajada yuqori sanab o‘tilgan GSM va CM protokollari qo‘llanadi. 3-daraja nim tizimi BSSMAP bazaviy stansiyani boshqarish amaliy tizimi bazaviy stansiya kontrollerining (BSC) mobil aloqani kommutatsiyalash markazi (MSC) bilan aloqasi uchun mo‘ljallangan. Signallar protokollari nimtizimlari Mobil aloqani kommutatsiyalash markazi (MSC) va bazaviy stansiya tizimi (Base Station System) tizimi orasidagi signallar xabarlarini uzatish uchun [13,16] UKS N2 7 tizimining qismlari hisoblanadigan MTP (Message Transfer Part) va SCCP (Signaling Connection Control Part) signalizatsiya kanalining bog‘lanishini boshqarish nim tizimlari ishlatiladi. Bu tizimning mazmunini qisqacha ko‘rib chiqamiz.
