252
ARMRESTLING (QO’L JANGI) SPORT TURINI RIVOJLANISH
TARIXI
F.A Boboqulov
1
, N.B.Xotamov
1
, Rajabov Sh.
2
1
Muhammad al-Xorazimiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari
universteti Samarqand filiali
2
Muhammad al-Xorazimiy nomidagi Toshkent axborot texnologiyalari
universteti Samarqand filiali qoshidagi akademik litsey o`qituvchisi
Yakkakurash turlaridan biri sifatida stol ustida qo’ lkurashni ko’pgina xalqlar
ma`lum bo’lgan. U qadimdan xalqalarning turli an`ana
va urflari qatori ka
mol
topgan. Qadimiy miniatyuralar ,devoriysuratlar turli xil taqinchoqlar va boshqa
ashyoviy dalillar tasvirlar shundan dalolat beradi ular asosan ikki kishining qo’lda
kurashish bilak olishish ,yaqqol aks etgan. Bu yakkakurash turli har xil bayram
vatanta
nalarda eng kuchlikishining aniqlash ananaviy usuli b’lib kelgan vahozir
ham shunday bo’lib kelmoqda. O`shavaqtlardan boshlab u o’zining
oddiyligi,
hammabopligi, xalqona ,ommaviy va qiziqarliligi bilan sevimli bo’lib qoldi. Lekin
u o’zining tarixiy ildizig
a ega. Qo`llarda kurashish xalqlarning turli an`analarini va
urf-
odatlarini qamrab olgan xalq jismoniy tarbiyasining tarkibiy qismi bo’lib
hisoblangan. Armresling qadimdan tayyorgarlik tizimiga kirgan. Ushbu sport turi
qoidalarini soddaligi , ham sog’lom k
ishilar ham nogironlar uchun tepa tengdir,
ehtirosga boyligi va tomoshabopligi uchun uning ko’pgina davlatlarda keng
tarqalishiga yordam beradi.
Armresting (ing. “qo’lkurash”). Armrestingning sport turisifatida XX asrning
60-yillarida shakllangan. Armresting sport turi maqomini AQSH da olgan va bu
voqea Kaliforniya shtati Petalume shahrida San Fransisko yaqinida sodir bo’gan.
Yangi sport turi kelganligi uchun amerikaliklar
uzoq manzillarga yuradigan
yuk mashina haydovchilaridan minnatdor bo’lish kerak. Bi
r kuni ishbilarmon
amerikalik journalist Bill Soberansning hayoliga qo’l kurashi bo’yicha birinchi
rasmiy musobaqa o’tkazish fikri kelib qoldi. Haydovchilar kasaba uyushmasi
g’oyani qo’llab quvvatlaydi va musobaqa o’tkaziladi. U shunday ma’lum bo’ldi.
Erka
klar orasida armrestingbo’yicha birinchi jahon chempionati 1962
-yilda
Petolume shahrida (AQSH) bo’lib o’tdi. 1964 –
yildan boshlab ayollar orasida ham
jahon chempionati tashkil etiladigan bo’ldi. Minnatdor kurashchilar Bill
Soberansga hayoti vaqtdayoqPenal
umada haykal o’rnatishadi.
Hozirgi paytda qo’l
kurashini (World Writhlestlin Championships
Incorporated)
–
Jahon Armresting korporatsiyasi bo’lib
uning presidenti Deyv
Devoto (AQSH). U 1961-yilda Bill Soberens tomonidan tashikil etilgan .
Korporatsiyaning shtab kvartirasi Petolume shahrida joylashgan, Shu yerda
an’anaviy tarzda pulli sovrin jamg’armalari bo’lgan. WWC chempionatlari
mumkin
Ikkinchi tashkilot WAF (world armrestling federation)
–
Jahon havaskorlik
armrestlingi Federatisya bo’lib uning rahbari
Fred Poy(Kanada). Bosh kotibVili de
Monestier . WAF-
70 dan ortiq mamlakatlar jumladan ,O’zbekiston ham o’z
tarkibiga olgan eng e’tiborli xalqaro tashkilotdir.
253
Armrestling bo’yicha Osiyo chempionlari 2000 yildan boshlab o’tkazilib
keladi. AAF (Osiyo Arnrestling Federatsiyasi) ning birinchi prezidenti Barry Baran
Das (2000-2003 yillarda Hindiston) edi. 2004
yildan boshlab AAF
niMuxammedullaAgzamov (Qozog’iston) boshqaribkelmoqda .
O’zbekiston armrestling sport turning dastlabki rivojlanishi 1991
-yildan
pro
fessor F.A.Kerimovning tashabbusi bilan tashkil etilib va shu yilning o’zida
Respublika federatsiyasi UzAF (Uzbekistan Armretling federeation
–
O’zbekiston
Armretling Federatsiyasi ) ga asos solindi.
1996-
yilda esa O’zbekistonlik sportchilar birinchi
marotaba AQSH da
o’tkazilgan jahon chempionatida ishtirok etdilar. O’zbekiston termajamoasi
uzluksiz jahon chempionatlarida quyidagi mamlakatlar qatnashib kelmoqda.
AQSH(1996) , Hindiston(1997) , Misr, Amr Respublikasi(2001 yil) Polsha(2002)
Rossiya(2003) Janubiy Afrika Respublikasi(2004) Yaponiya(2005) Italiya(2009y
6-
13) chempionat g’oliblari olti karra jahon chempioni Mirzohid Sharopov Jahon
Chempionatida yana bir marotaba mamlakatimiz bayrog’ini yuqorilarga
ko’tarishga erishdilar.
Mustaqillik yillaridan
boshlab mamlakatimiz 1 nafar O’zbekistonda
xizmat
ko’rsatgan sport ustasi 4 nafar xalqaro toifali hakam, 1 nafar Xalqaro toifadagi
sport ustasi, 80 ga yaqin O’zbekistonlik sport ustalari tayyorlandi. O’zbek
sportchilari
ushbu
turda
katta
muvaffaqiyatlarga
erishib
kelmoqdalar
,bular:Umidjon Axmedov 8 karra jahon chempioni, Farid Usmonov 2 karra jahon
chempioni, Yusuf Qodirov jahon chempioni , Kamil Kerimov jahon chempioni
Sarvinoz Tangaratova jahon chempioni. Jahon chempioni g’oliblari Sulton
Negmatullayev
,Dmitriy
Dokuchaev, Bobor G’rjanov, Baxtiyor Turabekov, Aziz
Tojiyev, Obid Saliov, Ravshan Olimov, Viktoriya Savshin va boshqalar
O’zbekiston armrestling sportining eng yorqinnamoyondalaridir. Xalqaro toifadagi
hakamlar Furqat Kerimov,
Qurbon Konishov, Igor Shishkov, Zafar Bekiev,
ommaviy sport tadbirlarida yuqori e’tborga ega.
Shuni aytib o’tish lozimki TATU SF talabasi Azimova Nargiza Armrestling
bo’yicha O’zbekiston Osiyo chempionatida qatnashib faxrli o’rinlarni egallab
kelgan.
1) 2010
–
yilda ParOSIYO
o’yinlari yengil atletika turi bo’yicha kumush
medal sohibdori
2) 33-xalqaro jahon armwrestling chempionati (2011 yil 28 noyabrdan 4-
dekabrgacha o’tkazilgan)
kumush medali sovrindori
3) 11-Osiyo chempionati armwrestling (2012 yil 27-29 aprel)chempionati
oltin medali sovrindori
4) 12-Osiyo armwrestling chempionati oltin medali sovrindori
5) 15-Osiyo armwrestling chempionati(2016y 24-30 aprel)oltin medali
sovrindori
6) 16-Osiyo armwrestling chempionati( 2017y 5-11 iyun )oltin medali
sovrindori
7) 40 xalqaro jahon armrestling chempionati (2018y 12-23 noyabr)
ishtirokchisi
254
Azimova Nargiza A’tam qizi armrestling sport turini O’zbekistonda
rivojlanishida o’z hissasini qo’shib kelmoqda.
Do'stlaringiz bilan baham: 
