Муаллифлар: Ходиев Б. Ю., Бегалов Б. А., Расулев Д. М., Абидов

Иерархик моделлар
- дарахтсимон структурали маълумотлар базаларини 
қуриш имкониятини беради. Уларнинг ҳар бир бўғими ўзининг 
маълумотлари турига (моҳиятига) эга. 
Индексациялаш -
калит билан файл ёзувларига киришнинг самарали 
воситаси 
индексациялашдир. Индексациялашда индексли 
қўшимча файл яратилади. У маълумотлар файли калитининг 
барча мазмунини тартиблаштириб ўзида сақлайди. 
Информатика- 
Ахборот хусусиятларини ўрганиш, уни йиғиш, сақлаш, 
қидириш, қайта ишлаш, ўзгартириш ҳамда инсон фаолиятининг 
турли 
соҳаларида 
фойдаланиш 
ва 
тарқатиш 
билан 
шуғулланадиган фан иншаклтика, деб аталади 
Иқтисодий ахборот 
– ижтимоий ва иқтисодий жараёнлар ҳақидаги 
маълумотлар тўплами бўлиб, бу маълумотлар ушбу жараёнларни, 
ишлаб чиқари ва ноишлаб чиқариш соҳаларидаги инсонлар 
жамоасини бошқаришда фойдаланилади.
Йўқотиш аномалияси 
- Агар баъзи маҳсулотларни етказиб бериш 
тўхтатилган бўлса, маълумотлар базасида маҳсулот ва унинг 

---

241 
баҳоси ҳақидаги (хатто у етказиб берувчиларда мавжуд бўлса 
ҳам) маълумотларни йўқотишга тўғри келади.
Киритиш аномалияси - 
Агар етказиб берувчида янги маҳсулот пайдо бўлса, 
маҳсулот ва унинг баҳоси ҳақидаги ахборотлар етказиб берувчи 
уни етказиб бермагунча маълумотлар базасида сақланиб қолиши 
мумкин эмас.
Кибернетика
– техник , биологик, ижтимоий ва бошқа турли тизимларда 
бошқарувнинг умумий тамойиллари ҳақидаги фан. 
Клавиатура –
сон билан кўрсатиладиган, матнли ва бошқарилувчи 
ахборотни ШКга қўл ёрдамида киритиш учун мўлжалланган 
мослама. 
Қобиқ –
бирор бир дастур ва фойдаланувчи ўртасидаги қатлам ёки бошқа 
дастур устида усқуртма бўлган дастур.