Mtm da ta’lim-tarbiya jarayonining psixogigiyenasi

Bolgariyalik oliya A.Bojanov (1977) taraqqiyotlarida 7-8 yoshli 5135 o’quvchini tekshirib, o’qish vaqtida nevrozlar o’g’il bolalarda ikki barovar kuchayganligini (9,9 % dan 17,9 %), qizlarda esa undan ham ko’p (9,8 % dan 23,7 %) ga ortganligini aniqlagan. Bunda oilaviy omilning roli kuchayib, maktab muxiti va kun tartibi bilan bog’liq nevrozogen omillar boshlang’ich sinfda 25% ga, yuqori sinflarda 50,5 % gacha ortgan. Birinchi sinfga kelgan bolalarning barchasi ham maktabda o’qishga yetarlicha tayyor bo’lmasdan kelishadi. Bunday bolalar doimiy o’quv mashg’ulotlariga qobiliyatli bo’lmaydi. Ular birinchi xaftalardanoq maktab dasturini o’zlashtira olmay, o’zlashtirmoqchilar sinfidan joy oladilar, yoki bu tayyor emaslikni yengib, yaxshi o’qiydilar, ular bunga nerv – psixik zo’riqish va nevroz xisobiga erishadilar. Bu esa maktabda o’qishda yetuklik muammosini nafaqat psixologik, pedagogik, tibbiy, balki birinchi navbatda psixogigienik muammo ekanligini ko’rsatib turibdi.

• Bolgariyalik oliya A.Bojanov (1977) taraqqiyotlarida 7-8 yoshli 5135 o’quvchini tekshirib, o’qish vaqtida nevrozlar o’g’il bolalarda ikki barovar kuchayganligini (9,9 % dan 17,9 %), qizlarda esa undan ham ko’p (9,8 % dan 23,7 %) ga ortganligini aniqlagan. Bunda oilaviy omilning roli kuchayib, maktab muxiti va kun tartibi bilan bog’liq nevrozogen omillar boshlang’ich sinfda 25% ga, yuqori sinflarda 50,5 % gacha ortgan. Birinchi sinfga kelgan bolalarning barchasi ham maktabda o’qishga yetarlicha tayyor bo’lmasdan kelishadi. Bunday bolalar doimiy o’quv mashg’ulotlariga qobiliyatli bo’lmaydi. Ular birinchi xaftalardanoq maktab dasturini o’zlashtira olmay, o’zlashtirmoqchilar sinfidan joy oladilar, yoki bu tayyor emaslikni yengib, yaxshi o’qiydilar, ular bunga nerv – psixik zo’riqish va nevroz xisobiga erishadilar. Bu esa maktabda o’qishda yetuklik muammosini nafaqat psixologik, pedagogik, tibbiy, balki birinchi navbatda psixogigienik muammo ekanligini ko’rsatib turibdi.