Moliyaviy va boshqaruv tahlili pv doc

Shu jumladan yuzaga chiqish muddatlari

Download 9,79 Mb. bet 240/334 Sana 03.06.2022 Hajmi 9,79 Mb. #631654

Bog'liq
Moliyaviy taxlil maruza

Bu sahifa navigatsiya:

• 1 oydan 2 oygacha 2 oydan 3 oygacha 3 oydan 1 yilgacha
• Jami: 127554 78680 16516
• Kreditorlik majburiyatlarining aylanishi tahlili
• Farqi (+, -) 1 2
• Kreditorlik qarzlarining aylanishiga ta’sir etuvchi omillar tahlili
• Kreditorlik qarzlarining aylanish davri, kun hisobida
• Ta’sir etuvchi omillar
• Kreditorlik qarzlarining shartli aylanish koeffitsenti va aylanish davri

Shu jumladan yuzaga chiqish muddatlari

Kreditorlik majburiyatlari moddalari	Davr oxiriga jami	bo‘yicha
		1 oygacha	1 oydan 2 oygacha	2 oydan 3 oygacha	3 oydan 1 yilgacha	1 yildan ortiq
1. Mol yetkazib beruvchilar va pudratchilarga qarz	90387	51423	12196	15713	10023	1032
2. Ajratilgan bo‘linmalarga qarz	400	312	56	32	-	-
3. Sho‘ba va qaram xo‘jalik jamiyatlariga qarz	5007	4019	872	101	15	-
4. Soliq va majburiy to‘lovlar bo‘yicha kechiktirilgan majburiyatlar	6721	4198	2103	420	-	-
5. Olingan bo‘naklar	-	-	-	-	-	-
6. Sug‘urtalar bo‘yicha qarz	-	-	-	-	-	-
7. Maqsadli davlat jamg‘armalariga to‘lovlar bo‘yicha qarz	-	-	-	-	-	-
8. Ta’sischilarga bo‘lgan qarzlar	-	-	-	-	-	-
9. Mehnatga haq to‘lash bo‘yicha qarz
10. Boshqa kreditorlik qarzlari	25039	18728	1289	3217	1805	-
Jami:	127554	78680	16516	19483	11843	1032

Kreditorlik qarzlarining holatiga ularning aylanish darajalarini o‘rganish asosida to‘liq baho berish mumkin. Kreditorlik qarzlari aylanuvchanligi bo‘yicha quyidagi bog‘lanishlar jadvalini keltirib o‘tish mumkin.
107-jadval Kreditorlik majburiyatlarining aylanishi tahlili

Ko‘rsatkichlar	O‘tgan yili	Hisobot yili	Farqi (+, -)
1	2	3	4
1. Jami kreditorlik majburiyatlari, ming so‘m	249458	127554	-121904
2. Sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi, ming so‘m	929608	2168322	+1238714
3. Jami majburiyatlar, ming so‘m	258047	163147	-94900
1	2	3	4
4. Kreditorlik qarzlarining muddati o‘tgani, ming so‘m	19856	12875	-6981
5. Kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti, (2/1)	3,726	16,999	+13,273
6. Kreditorlik qarzlarining aylanish davri, kun hisobida (1*360/2)	97	21	-76
7. Majburiyatlar tarkibida kreditorlik qarzlari ulushi, %da (1/3*100)	96,67	78,18	-18,49
8. Muddati o‘tgan kreditorlik qarzlarining jami kreditorlik qarzlari tarkibidagi salmog‘i, % da (4/1*100)	7,96	10,09	+2,13

Yuqoridagi jadval ma’lumotlari asosida biz tahlil qilayotgan xo‘jalik subyektida kreditorlik qarzlarining aylanishiga baho berishimiz mumkin bo‘ladi. Ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, korxonada kreditorlik qarzlari o‘tgan yilning shu davriga nisbatan 121904 ming so‘mga qisqargan. Bunga aksincha, sotilgan mahsulot (ish, xizmat)larning ishlab chiqarish tannarxi esa joriy yilda 1238714 ming so‘mga o‘sgan. Bularning natijasida korxonada kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti o‘tgan yilgi 3,726 koeffitsiyentdan hisobot yiliga kelib 16,999 koeffitsiyentgacha ko‘tarilgan. Ya’ni kreditorlik qarzlarining aylanuvchanligi bir necha marotabaga tezlashgan. Bunday natijalarni korxona uchun ijobiy baholash lozim. Bundan tashqari kreditorlik qarzlarining aylanish davri o‘tgan yilgi 97 kundan hisobot yiliga kelib 21 kungacha qisqargan.
Majburiyatlar tarkibida kreditorlik qarzlarining salmog‘i ham joriy yilda 18,49 %ga kamayganligini ijobiy baholasak bo‘ladi. Ammo muddati o‘tgan kreditorlik qarzlarining salmog‘i joriy yilda 2,13 %ga ortganligini salbiy baholash lozim bo‘ladi. Chunki bunday holat korxonaning iqtisodiy jarimalar to‘lashiga olib keladi va moliyaviy holatiga salbiy ta’sir etadi. Kreditorlik qarzlarining aylanishiga bir qator omillar ta’sir ko‘rsatgan bo‘lib, ushbu ta’sir etuvchi omillarni quyidagi jadvalda ko‘rib chiqishimiz mumkin.
Quyidagi jadval ma’lumotlaridan ko‘rinadiki, korxonada kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti o‘tgan yilga nisbatan joriy yilda 13,273 koeffitsiyentga oshgan. Bu o‘zgarishda sotilgan mahsulot tannarxi o‘zgarishining ta’siri +4,966 koeffitsiyentga, kreditorlik qarzlari summasining o‘zgarishi esa +8,307 koeffitsiyentga teng bo‘lgan. 108-jadval Kreditorlik qarzlarining aylanishiga ta’sir
etuvchi omillar tahlili

Ko‘rsatkichlar	Kreditorlik qarzlarining aylanish koeffitsiyenti	Kreditorlik qarzlarining aylanish davri, kun hisobida
1. O‘tgan yili	3,726	97
2. Shartli hisobot yili	8,692	41
3. Hisobot yili	16,999	21
Jami farq	+13,273	-76
Ta’sir etuvchi omillar:	xxx	xxx
a) sotilgan mahsulot (ish, xizmat)lar tannarxining o‘zgarishi (2-1)	+4,966	-56
b) kreditorlik qarzlari summasining o‘zgarishi (3-2)	+8,307	-20

Kreditorlik qarzlarini to‘lash muddati o‘tgan yilga nisbatan 76 kunga tezlashgan. Bu o‘zgarishda mahsulotlar tannarxining yoki sotib olingan qiymatliklar va xizmatlar summasining o‘zgarishi ta’siri 56 kunga, kreditorlik qarzlari summasining o‘zgarishi esa 20 kunga teng bo‘lgan. Bunday natijalar korxonaning to‘lov qobiliyati yaxshilanayotganligidan dalolat beradi.
Kreditorlik qarzlarining aylanishi tahlil qilinayotganda ularning shartli aylanish koeffitsiyenti va shartli aylanish davri kabi ko‘rsatkichlar ham tahlil qilib borilishi lozim. Bu ko‘rsatkichlar, odatda, quyidagicha aniqlanadi:
Kreditorlik qarzlarining shartli aylanish koeffitsenti va aylanish davri
KA = 2168322249468 = 8,692 AD = 249468 3602168322* = 41
11.6. Debitorlik va kreditorlik qarzlarini kamaytirish yo‘llari
Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi sharoitida har bir xo‘jalik yurituvchi subyekti moliyaviy jihatdan barqaror bo‘lishi zarur. Demak, ular iqtisodiy faoliyati davomida yuzaga kelgan debitorlik va kreditorlik qarzlarini imkon qadar o‘z vaqtida bartaraf etishi muhim masala hisoblanadi. Shuning uchun ushbu qarzlarning samarali tahlilini o‘tkazish va ularni kamaytirish chora-tadbirlari bugungi kunning dolzarb muammosidir. Debitorlik va kreditorlik qarzlarini tahlil qilish asosidagina ularni baholash imkoniyatiga ega bo‘lish mumkin.
O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 1995-yil 12-maydagi «Xalq xo‘jaligida hisob-kitoblarni o‘z vaqtida o‘tkazilishi uchun korxona va tashkilotlar rahbarlarining mas’uliyatini oshirish borasidagi choratadbirlari to‘g‘risida»gi va 1996-yil 24-yanvardagi «To‘lov intizomini va o‘zaro hisob-kitoblar tizimini mustahkamlash chora-tadbirlari to‘g‘risidagi» Farmonlarini bajarish borasida muayyan ishlar olib borilayotganligiga qaramasdan debitorlik-kreditorlik qarzlarini boshqarish murakkabligicha qolmoqda. Jumladan, Davlat tomonidan qo‘llabquvvatlash maqsadida 50 ta korxonaning budjet va budjetdan tashqari jamg‘armalarga to‘lovlar bo‘yicha muddati o‘tgan hamda joriy kreditorlik qarzdorligi qayta ko‘rib chiqildi. Bu mazkur korxonalar tasarrufida 350 milliard so‘mdan ortiq mablag‘ni qoldirish, ularning ishlab chiqarish faoliyatini rivojlantirish imkonini berdi.¹

Download 9,79 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham: