Moliyaviy va boshqaruv hisobi

Aktiv
Passiv
Mablag’lar turi va ularning joylanishi	Summa	Mablag’lar manbai va ularning taynlanishi	Summa
Asosiy vositalar	350000	Ustav fondi	400000
Xom ashyo va materiallar	100000	Foyda	30000
Kassa	100	Bank kreditlari	20000
Hisob-kitob schyoti	49900	Mol etkazib beruvchi	50000
JAMI	500000	JAMI	500000

Misolni kqrib chiqayotganda korxona mablag’lari xqjalik operatsiyalarida qatnashayotganda, qzgarmasdan qolmasligiga e’tibor beramiz: ular yangi xususiyatga ega bqladilar yoki bir shakldan ikkinchi shaklga qtadilar. Shuning uchun davr boshiga kqrsatilgan dastlabki holati katta qzgarishlarga duch keladi. Lekin bunda mablag’lar turining umumiy summasi bilan ularning manbalarining umumiy summasi qrtasidagi tenglik hech qachon buzilmaydi.
Birinchi muomala. Kassadan korxona xodimlariga hisobdorlik shartlari bilan 60 sqm berildi. Pul berilgandan keyin «Kassa» moddasidagi summa 60 sqmga kamayadi va 40 (100-60) sqmni tashkil qiladi. Shu bilan bir vaqtda pullarning hisobdorlik shartlari bilan berilishi hisobdor shaxsning ushbu korxonaga qarzining paydo bqlishiga olib keladi.
Demak, balans aktivida hisobdor shaxsning korxonaga bqlgan 60 sqmlik qarzi aks ettiriladigan «Debitorlar» moddasi paydo bqladi. Bunda ushbu operatsiya ta’sir etgan har ikkala balans moddasi ham aktividir. Mazkur hodisadan mablag’lar aktivining bir moddasidan ikkinchisiga qtishigina sodir bqladi. Aktivning jami qzgarmaydi va aktiv hamda passiv summalar qrtasidagi tenglik saqlanib qoladi.
Birinchi muomaladan keyin balans quyidagi kurinishga ega bqladi:
BALANS
(birinchi muomaladan keyin)