Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITINING MAQSADI VA UNING ASOSIY 
TAMOYILLARI
30 

Buxgalteriya hisobotlari buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot 
va ularga izohlarning o’zaro bog’liqligini yagona maqsadini tashkil etuvchilardan tarkib topgan. 

Buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot va ularga izohlarning 
shakli va mazmuni bir hisobot davridan boshqasigacha izchillik bilan qo’llaniladi. 

Birinchi hisobot davrida tuzilgan hisobotlardan tashqari, hisobotlarda ko’rsatilgan har 
bir sana bo’yicha joriy, o’tgan davr hisobotlari ma’lumotlari keltirilgan bo’lishi kerak. Agar 
joriy, o’tgan davr hisobotlari ma’lumotlari hozirgi davr hisobotlari ma’lumotlari bilan 
solishtirilmasa, unda aytilgan ma’lumotlarga O’zbekiston Respublikasi buxgalteriya hisobini 
tartibga soluvchi normativlar tizimi qonunidan kelib chiqib karrektirovka qilish kerak. Har bir 
karrektirovka uning sabablari ko’rsatmalari o’rniga, moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot va 
buxgalteriya balansidagi tushuntirishlarni ochib bergan bo’lishi kerak. 

Aktivlar,passivlar moliyaviy natijalar va ularning ko’rsatkichlarida raqamli belgilar 
mavjud bo’lmagan buxgalteriya balansi, moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot va boshqa 
buxgalteriya hisobotlari moddalari ahamyatlidir. 

Har bir buxgalteriya hisobotidagi mavjud qismlar qo’yidagi ma’lumotlardan tarkib 
topgan bo’lishi kerak:tarkibiy qismning nomi, buxgalteriya hisobotlari tuzilgan hisobot kuni yoki 
hisobot davri,tashkiliy-huquqiy shaklini o’z ichiga olgan tashkilot nomi, buxgalteriya hisoboti 
raqamli ko’rsatkichlarini taqdim etish shakli. 

Balans aktivlari va passivlari muomalalar muddati uzoq muddatli ( bir yildan ko’p) va 
qisqa muddatli (bir yini o’z ichiga oluvchi)larga bo’g’liq bo’limlarni ko’rsatishi kerak. 

Balans izohlari va moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobot tashkilot hisob siyosatini 
ochib berishi va foydalanuvchilarni hisobot ko’rsatkichlari o’zgarganligi to’g’risidagi 
qo’shimcha ma’lumotlar hisobotlari bilan ta’minlashlari kerak. 

Hisobotlarda buxgalteriya hisoboti bo’yicha mavjud vaziyatlar deb qaraladigan 
vaziyatlardan tashqari, aktivlar va passivlar moddalari, daromadlar va zararlar moddalari 
o’rtasidagi nomuvofiqlikka yo’l qo’yilmaydi. 

Balans, buxgalteriya balansi va moliyaviy natijalar to’g’risidagi hisobotlarni ochib 
berishi kerak bo’lgan salbiy tartibga solinadigan kattalik uchun, netto-baho, h.k lardagi raqamli 
ko’rsatkichlarni o’z ichiga olishi kerak. 

Hisobot yilidan tarkib topgan hisobot moddalari mol-mulk va moliyaviy majburiyatlar 
inventarizatsiya natijalarini tasdiqlashi kerak. 

Hisobot yili uchun iqtisodiy subyekt hisobotlari O’zbekiston Respublikasi qonunlarini 
bajaruvchi organlar(boshqaruv,direktorlar va h.k)bilan muvofiqlikga vujudga kelgan hisobotlarni 
birgalikda olib borishlari kerak. 

Iqtisodiy subyektlarda buxgalteriya hisobotlari hisob jarayonining yakunlovchi 
bosqichi hisoblanadi. Unda hisobot davri(oy, chorak,yil) uchun mol-mulki va moliyaviy holati 
xo’jalik faoliyati natijasi o’sib boruvchi yakun bilan aks ettiriladi. 

Iqtisodiy subyektlar ishlab chiqarish xo’jalik, uning bo’linmalari tarkibi shuningdek, 
filiallar va alohida balans yurituvchi va yuridek shaxs hisoblanmaydigan vakolatxonalar mol-
mulkini o’ziga oluvchi mol-mulk tarkibi va uning shakllanishi manbalarini aks ettiruvchi 
buxgalteriya hisobotlarini shakllantiradi. 

Iqtisodiy subyektlarda mavjud qaram va tobe jamiyatlar ,undan tashqari xususiy 
buxgalteriya hisobotlari bunday jamiyatlar hisobotlari ko’rsatkichlarini o’z ichiga oluvchi 
shunday erkin buxgalteriya hisobotlarini shakllantirishadi. 

O’z xohishi bilan tashkilot (ittifoq, asatsatsiya) boshlashni shakllantirgan yuridek 
shaxslar birlashmasi ushbu birlashmalarning ta’sis hujjatlari bilan o’rnatilgan tartibda erkin 
buxgalteriya hisobotlarini shakllantirishadi. 

Barcha iqtisodiy subyektlar uchun hisobot yili 1- yanvardan 31-dekabrgachani o’z 
ichiga oluvchi muddat hisoblanadi. 

---