Moliyaviy hisobot auditi

MOLIYAVIY HISOBOT AUDITI” FANIDAN MUSTAQIL TA`LIM MASHG’ULOTLAR 
MAVZULARI
195 
Baholash 
Bir aktsiyaga to’g’ri keladigan bazaviy foyda 
9 
Tadbirkorlik sub’ekti bosh tashkilotning oddiy aktsiya egalariga tegishli foyda yoki 
zarar bo’yicha bir aktsiyaga to’g’ri keladigan bazaviy foyda miqdorlarini va, agar taqdim 
etilsa, ushbu aktsiya egalariga tegishli davom ettiriladigan faoliyatlardan foyda yoki 
zararni hisoblashi lozim. 
10 
Bir aktsiyaga to’g’ri keladigan bazaviy foyda bosh tashkilotning oddiy aktsiya 
egalariga tegishli foyda yoki zararni (surat) davr mobaynida muomaladagi oddiy 
aktsiyalarning tortilgan o’rtacha miqdoriga (maxraj) nisbati orqali hisoblanishi lozim.
11 
Bir aktsiyaga to’g’ri keladigan bazaviy foyda to’g’risidagi ma’lumotning maqsadi 
hisobot davri mobaynida bosh tashkilotning har bir oddiy aktsiyasining uning faoliyati 
natijasidagi ulushlarining hisobini ta’minlashdan iboratdir. 
Foyda 
12 
Bir aktsiyaga to’g’ri keladigan bazaviy foydani hisoblash maqsadida:
(a)
 
bosh tashkilotga tegishli davom ettiriladigan faoliyatdan foyda yoki zararga; va
 
(b)
 
bosh tashkilotga tegishli foyda yoki zararga
 
nisbatan bosh tashkilotning oddiy aktsiya egalariga tegishli summalar (a) va (b) dagi 
summalarni imtiyozli dividendlarning soliqdan so’nggi summalariga, imtiyozli aktsiyalar 
hisob-kitobida yuzaga keladigan farqlarga va kapital sifatida tasniflangan imtiyozli 
aktsiyalarning boshqa shu kabi ta’sirlariga to’g’rilangan summalaridir.
 
13 
Tegishli davrda tan olingan bosh tashkilotning oddiy aktsiya egalariga tegishli 
daromad va xarajatlarning barcha moddalari, jumladan, soliq xarajatlari va majburiyatlar 
sifatida tasniflangan imtiyozli aktsiyalar bo’yicha dividendlar, bosh tashkilotning oddiy 
aktsiya egalariga tegishli davr uchun foyda va zararni aniqlashda e’tiborga olinadi (BHXS 1 
ga qarang). 
14 
Foyda yoki zarardan chegiriladigan imtiyozli dividendlarning soliqdan so’nggi 
summasi quyidagilardir:
(a) davr uchun e’lon qilingan nokumulyativ imtiyozli aktsiyalar bo’yicha har qanday 
imtiyozli dividendlarning soliqdan so’nggi miqdori; va 
(b) dividendlar e’lon qilingan yoki qilinmaganligidan qat’iy nazar, davr uchun talab etilgan 
kumulyativ imtiyozli aktsiyalar bo’yicha imtiyozli dividendlarning soliqdan so’nggi 
summasi. Davr uchun imtiyozli dividendlar summasi o’tgan davrlar uchun joriy davrda 
to’langan yoki e’lon qilingan kumulyativ imtiyozli aktsiyalar bo’yicha har qanday 
imtiyozli dividendlar summasini o’z ichiga olmaydi. 
15 
Tadbirkorlik sub’ektining imtiyozli aktsiyalarni diskont bilan sotish xarajatlarini 
qoplashda dastlab past dividendni ta’minlaydigan imtiyozli aktsiyalar, yoki keyingi davrlarda 
investorlarning imtiyozli aktsiyalarni mukofot bilan sotib olish xarajatlarini qoplashda 
bozordan yuqori dividendni ta’minlaydigan imtiyozli aktsiyalar, ba’zida o’suvchi sur’atga 
ega imtiyozli aktsiyalar deb yuritiladi. O’suvchi sur’atga ega imtiyozli aktsiyalar bo’yicha 
har qanday dastlabki diskont yoki mukofot effektiv foiz usuli orqali taqsimlanmagan foydaga 
amortizatsiya qilinadi va bir aktsiyaga foydani hisoblash maqsadida imtiyozli dividend 
sifatida inobatga olinadi. 
16 
Imtiyozli aktsiyalar aktsiya egalariga tadbirkorlik sub’ektining tender taklifi asosida 
qayta sotib olinishi mumkin. Imtiyozli aktsiya egalariga to’langan qiymatni qoplashning 
haqqoniy qiymatini imtiyozli aktsiyalarning balans qiymatidan oshgan qismi imtiyozli 

---