"Молиявий менежмент" фанининг предмети, объекти

12.1-жадвал
Хоразм вилояти иқтисодиёти тармоқлари бўйича 2015 йил ҳолатига кичик бизнес субъектларида товар ва хизматлар нархи пасайиши натижасида зарарсизликка эришиш ва маржинал фойданинг ўзгариши,
% да⁶⁵

Товар ва хизматлар нархи пасайиши, фоиз	Савдо	Саноат	Қурилиш	Маиший хизмат
0
3
5
8
10
12
15

Изоҳ: суръатда зарарсизликка эришиш, махражда маржинал фойданинг ўзгариши


Мазкур таҳлил тармоқлар зарарсизлик нуқталарининг харажатлар ошишига сезгирлиги таҳлили деб аталади ва статистик маълумотларга кўра таҳлил қилинган тўртта тармоқ бўйича харажатлар ошишига нисбатан барқарор тармоқ маиший хизмат соҳасидир. Савдо фаолияти энг ўзгарувчан тармоқ бўлиб, қурилиш ва саноат соҳалари мос равишда иккинчи ва учинчи ўринда туради.
Бу маълумотлар инвесторларга қайси соҳаларга пул қўйилса, пулнинг тез қайтиб келиши таъминланиши, фойда даражаси эса юқори бўлиши мумкинлигини кўрсатиб беради. Давлат органларига эса фискал сиёсатни юритишда миллий иқтисодиёт устувор йўналишларидан келиб чиққан ҳолда табақалашган солиқ ставкаларини белгилаш мақсадга мувофиқ бўлишини кўрсатади. Лекин, таъкидлаш жоизки, савдо соҳаси харажат ошишига нобарқарор деб топилган бўлсада, бу соҳа иш бошланишидан олдин дастлабки сармояни энг кам талаб қилувчи, қурилиш эса энг кўп талаб қилувчи тармоқ ҳисобланади.
1-жадвал маълумотларига биноан, савдо соҳасида товар ва хизматлар нархларининг 3 фоизга пасайиши зарарсиз даражани таъминлаш учун ишлаб чиқариш ҳажмини 1,12 мартага оширишни тақозо этиб, 5 фоиздан ортиқ нарх пасайиши бу фаолиятни мутлақо самарасиз бўлишига олиб келади.
Агар товар ва хизматларнинг нархи 2015 йилдагига нисбатан 10 фоизга пасайса, саноатда зарарсиз даражани таъминлаш учун ишлаб чиқаришни 1,88 марта ошириш зарур бўлади ва маржинал фойда миқдори 2,8 мартага пасаяди. Агар нарх 12 фоиздан ортиқ пасайса, тармоқда фаолият кўрсатиш самарасиз бўлиб қолади. Қурилишда товар ва хизматлар нархлари 10-12 фоизга пасайса, ишлаб чиқаришни мос равишда 1,68 ва 6,08 мартага ошириб зарарсиз ишлаш даражасини таъминлаш мумкин. Бунда тармоқда маржинал фойда 7 мартагача камаяди ва нархлар пасайиши 15 фоиздан ортса, соҳада фаолият юритиш самарасиз бўлиб қолади.