Молиявий ҳисоб

учинчидан, мақсадли тушумнинг ҳар бир турини айнан олинган 
мақсади учун ишлатилишини назорат қилиш имконини берувчи тартибда 
ҳисобда акс эттириш; 

тўртинчидан, мақсадли тушумларнинг ишлатилмайин қолинган 
қисмини жорий ҳисоб ва ҳисобот регистрларида, чунончи бош китоб, 
журнал ордерлар, бухгалтерия баланси ва молиявий ҳисоботнинг бошқа 
шаклларида тўғри акс эттириш. 
Мақсадли тушумлар бухгалтерия ҳисобини юритиш негизида 
умумқабул қилинган тан олиш, ўлчаш ва баҳолаш мезонлари ётади. 
Мақсадли тушумларни тан олиш деганда уларнинг ҳар бирига аниқ 
номни бериш, шунингдек мақсадли тушумлар ҳар бири миқдорини сон 
жиҳатдан ифодаловчи кўрсаткични ҳисоботга маълум бир санадан бошлаб 
киритиш тушунилади. 
Мақсадли тушумларни ўлчаш деганда уларнинг ҳар бири 
миқдорини пул бирлиги бўлган миллий валютада ифодалаш тушунилади. 
Мақсадли тушумларни баҳолаш деганда улар қийматини келишув 
ёки шартнома баҳоларда тан олиш ҳамда ҳисоботда акс эттириш 
тушунилади. 

---

Мустақиллик йилларида республикамизда мақсадли тушумларни тан 
олиш, ўлчаш, баҳолаш ва ҳисобга олишнинг меъёрий-ҳуқуқий асослари 
яратилди. 
 
Ўзбекистон Республикасида мақсадли тушумлар ҳисобининг 
меъёрий-ҳуқуқий базаси 
№ 
Меъёрий-ҳуқуқий ҳужжат 
номи 
Мақсадли тушумлар бўйича 
белгиланган жиҳатлар 
1 
Молиявий ҳисоботни тайёрлаш 
ва тақдим этиш учун концептуал 
асос 
Мақсадли 
тушумларни 
тан 
олиш, 
ўлчаш, 
баҳолаш 
мезонлари 
ва 
тамойиллари 
белгиланган 
2 
БҲМС 
№ 
10 
«Давлат 
субсидиялари ҳисоби ва ва 
давлат 
ёрдами 
тўғрисида 
ахборотни очиб берилиши» 
Давлат субсидиялари ва давлат 
ёрдамининг моҳияти, уларни 
ҳисобга 
олиш 
тартиби 
белгиланган 
3 
БҲМС № 2 «Асосий фаолиятдан 
олинган даромадлар» 
Мақсадли тушумларни олинган 
даромадларнинг 
бир 
тури 
сифатида тан олиш ва ҳисобга 
олиш тартиби белгиланган 
4 
БҲМС № 14 «Хусусий капитал 
тўғрисида ҳисобот» 
Мақсадли 
тушумларни 
молиявий 
ҳисоботда 
акс 
эттириш тартиби белгиланган 
5 
БҲМС № 15 «Бухгалтерия 
баланси» 
Мақсадли тушумлар қолдиғини
бухгалтерия балансида акс 
эттириш тартиби белгиланган 
6 
БҲМС 
№ 
21 
««Хўжалик 
юритувчи субъектлар молиявий 
хўжалик фаолияти бухгалтерия 
ҳисоби счётлар режаси ва уни 
қўллаш бўйича йўриқнома»
Мақсадли 
тушумларнинг 
алоҳида турлари ҳисоби учун 
алоҳида 
счётлар 
тизими 
белгиланган ва ушбу счётларни 
юритиш тартиби белгиланган 
7 
Молиявий ҳисобот шаклларини 
тўлғазиш Тартиби 
Мақсадли 
тушумларни 
молиявий ҳисобот шаклларида 
акс 
эттириш 
тартиби 
белгиланган 
8. 
Солиқ 
имтиёзларини 
бухгалтерия 
ҳисобида 
акс 
эттириш тўғрисида Низом 
Мақсадли фойдаланиш учун 
солиқ 
имтиёзларини 
бухгалтерия 
ҳисобида 
акс 
эттириш тартиби белгиланган 
Мақсадли тушумлар ҳисобини тўғри ташкил этишнинг муҳим 
шартларидан бири бўлиб улар ҳисобини юритишда умумбелгиланган 

---

тамойилларга амал қилиш ҳисобланади. Бундай тамойилларга қуйидагилар 
киради (жадвал).