Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

FV = PV (1 + г)ⁿ,
бу ерда:
FV - n йилдан кейин инвестицияни бўлғуси қиймати;
PV – ҳозирги вақтда;
г – ўнли каср кўринишидаги фоиз ставкаси (масалан, 10 % = 0,10);
n – ҳисобланган даврда йиллар сони (фоизларни ҳисоблаш даврийлиги).
Масалан, фараз қилайлик, биз 2,000ни 10 %га инвестиция қилдик. Инвестиция қийматини аниқланг:
(а) 5 йилдан кейин?
(б) 6 йилдан кейин?
Бир долларнинг 10 % ставкаси бўйича n йилдан кейин бўлғуси қиймати С-3 жадвалида келтирилган.
(а) 5 йилдан кейин: FV = 2,000 х 1.611 = 3,222
(б) 6 йилдан кейин: FV = 2,000 х 1.772 = 3,544
3. Жорий (дисконтланган) қиймат
Жорий қиймат – бўлғуси пул оқимларининг дисконтланган қийматидир.
Юқорида айтилганидек, мураккаб фоизлар тамойиллари дисконтланган пул оқимлари ҳисобланишида дисконтлаш – мураккаб фоизларни “тескари” ҳисобланишини назарда тутган ҳолда фойдаланилади. Дисконтлаш усулини ишлатиб биз бўлғуси пул оқимларни жорий қийматини аниқлашимиз мумкин, яъни мисол учун маълум вақт тугаганидан кейин (4 йил) инвестиция қиймати 5,000 ташкил қилиши учун, ҳозирги вақтда муайян фоиз ставкаси ( масалан 6 %) бўйича қандай суммани қўйилма қилиш кераклигини ҳисоблаш мумкин.
Агар бўлғуси қиймат формуласи [FV = PV х (1 + г)"] инвестицияни маълум бўлган бошланғич қиймати бўйича унинг бўлғуси қиймати қандай ҳисобланишини кўрсатса, кутилаётган бўлғуси пул киримларини жорий қиймати қуйидаги формула орқали ҳисобланади:
PV = FV / (1 + г) ⁿ = FV х [1 / (1 + г)ⁿ],
Бу формула дисконтлашни негиз формуласини ифодалайди. 1 доллар турли даврлар учун турли фоизлар бўйича жорий қийматини аниқлаш С-1 жадвалида келтирилган.
Энди мисолимизга қайтамиз, тўрт йилдан кейин 6 % ставкали инвестиция 5,000 ташкил қилиш учун биз қуйидаги суммани қўйишимиз керак:
PV = 5,000 х [1 / (1.06)⁴] = 5,000 х 0.792 = 3,960
4. Аннуитетлар
Аксарият замонавий тижорат операцияларида бир вақтлик тўловлар эмас, балки маълум давр мобайнида кетма-кет олинадиган пул тушумлари (ёки тескариси, тўланадиган тўловларини) назарда тутиши мумкин. Бу айрим корхоналарнинг даромад ва харажатлар туркумлари, мунтазам равишда ёки вақти-вақти билан қилинадиган ажратмалар, турли хилдаги жамғармаларни яратиш ва ҳок. Бундай кетма-кетлик тўловлар оқими деб аталади.