Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

XIV - МАВЗУ. ҚАРЗЛАР БЎЙИЧА ХАРАЖАТЛАР ҲИСОБИ

1. Қарзлар бўйича харажатлар таърифи

2. Қарзлар бўйича харажатлар ҳисобининг асосий усули
3. Қарзлар бўйича харажатлар ҳисобининг йўл қўйиладиган усули
1. Қарзлар бўйича харажатлар таърифи
Қарзлар бўйича харажатларни бухгалтерия ҳисобида акс эттиришнинг усулларни
таърифлаш – 23-БҲХСнинг мақсадидир.
Қарзлар бўйича харажатлар деб - фоизларни тўлаш ва қарзга маблағ олиш билан боғлиқ бўлган бошқа харажатларга айтилади, бунга қуйидагилар киради:

• 
  узоқ ва қисқа муддатли қарзлар бўйича фоизлар, шунингдек банк овердрафтлари бўйича фоизлар (банк томонидан жорий ҳисобварақдаги қолдиқдан кўпрок миқдорда тўланган сумма);
  
• 
  чиқарилган облигациялар бўйича чегирмаларнинг амортизацияси;
  
• 
  маблағни қарзга олганда учраган қўшимча харажатлар;
  
• 
  молиявий ижара (лизинг) бўйича ижара ҳақи;
  
• 
  фоизларни тўлаш бўйича харажатларни тузатиш каби кўриладиган шарти билан хорижий валютадаги қарзлар олинганда пайдо бўладиган курс фарқлари.
  

Қарзлар бўйича харажатларни ҳисобга олиш
23-БҲХСга мувофиқ: “қарзлар бўйича сарфлар қайси даврда амалга оширилган бўлса ўша давр харажатларига киритилади”.
Айрим вазиятларда БҲХС қўлланилиши мумкин бўлган усулни кўзда тутади: “таснифланадиган активни сотиб олиш, қуриш ёки ишлаб чиқариш билан тўғридан-тўғри боғлиқ бўлган қарзлар бўйича харажатлар, ушбу актив таннархининг бир қисми сифатида капиталлаштирилади”.
Таснифланадиган актив деб – тахмин қилинадиган фойдаланишга ёки сотишга тайёрлаш кўп вақтни талаб қиладиган активларга айтилади.
2. Қарзлар бўйича харажатлар ҳисобини асосий усули
«ABC» компанияси 100,000лик беш йил муддатга йиллик 12 %, фоизларни бир йилда икки маротаба 30 июн ва 31 декабрда тўлаш шарти билан мақсадсиз кредитни олди.
30 июн ва 31 декабрда қуйидаги ёзувлар берилади: