Молиявий ҳисоб 1 Ўқув қўлланма

Аннуитет (ёки молиявий рента) – маълум сондаги йиллар мобайнида кетма-кет тўловларни бир хил оралиқда бир томонга йўналтирилган тўловларидир.
Аннуитет назарияси молиявий математиканинг муҳим қисми ҳисобланади. У қимматли қоғозларни даромадлилиги масалаларини кўриб чиқишда, инвестициявий таҳлилда ва ҳок. қўлланилади. Аннуитетларни энг кенг тарқалган мисолларига қуйидагиларни киритиш мумкин: нафақа жамғармаларига мунтазам тўловлар, узоқ муддатли кредитни қайтариш, қимматли қоғозлар бўйича фоизларни тўлаш, регрессия даъволари бўйича тўловлар.
Аннуитетлар қуйидаги асосий тавсифлар билан бир биридан фарқ қилади:

• 
  ҳар бир алоҳида тўловнинг миқдори;
  
• 
  кетма-кет бўладиган тўловлар орасидаги вақт оралиғи (аннуитет даври);
  
• 
  аннуитет бошланганидан бошлаб то уни охирги давригача бўлган муддати (вақт билан чегараланмаган – абадий аннуитет ҳам мавжуд);
  
• 
  ўстиришда ёки дисконтлашда қўлланиладиган фоиз ставкалари.
  

Тегишли оралиқларнинг бошида амалга ошириладиган тўловлар аннуитети пренумерандо аннуитети деб аталади; агар тўловлар оралиқни охирида амалга оширилса биз постнумерандо аннуитетни оламиз (оддий аннуитет) – энг кенг тарқалган ҳодиса.
Амалиёт нуқтаи назаридан энг кўп қизиқишни барча тўловлари бир-бирига тенг бўлган ёки айрим қонуниятларга асосланган ҳолда ўзгарадиган аннуитет (доимий аннуитетлар) уйғотади. Айнан шу аннуитетни биз ўрганиб чиқамиз.
4.1. Аннуитетнинг бўлғуси қиймати
Аннуитетнинг бўлғуси қиймати – аннуитетга киритилган ҳар бир алоҳида тўлов ёки киримни бўлғуси қиймати суммаси. Масалан, биз 3 йил мобайнида йиллик 10 % ставкаси бўйича 250 ш.б. ҳар йили фоиз ҳисобланиши шарти билан инвестиция қилдик. 250 ш.б. аннуитетни бўлғуси қиймати қанча?
Ҳисоб-китоб учун бўлғуси қийматнинг формуласи қўлланилади FV = PV х (1 + г)" ҳар давр учун алоҳида. 3 йил мобайнида ҳар йилнинг охирида 250 ш.б. инвестициянинг бўлғуси қиймати:
1- йил 250х(1+0.1)² = 250 х 1.21 = 302.50
2- йил 250 х (1+0.1) = 250 х 1.10 = 275.00
3- йил 250 х 1 = 250 х 1.00 = 250.00
3.31 827.50
Ҳисоб-китобларни енгиллаштириш мақсадида йил охирида тўланадиган 1 долларга аннуитетнинг бўлғуси қийматини аниқлаш учун махсус жадвалидан (С-4 жадвали) фойдаланганимизда қуйидагини топамиз: 250 х 3.31 = 827.50.