Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

nazorat qilinadigan
yoki 
erkin
bo‘lishi mumkin. 
Nazorat qilinadigan ro‘yxat
- uning noziri (moderatori) tomonidan nazorat qilib 
boriladi
. Nozir qaytadan yuborilgan yoki muhokama qilinayotgan mavzuga oid 
bo‘lmagan xabarlarni to‘xtatib qo‘yishi mumkin. 
 
Nazorat qilinmaydigan
manzillar ro‘yxatidagi xabarlar nozir tomonidan 
nazorat qilinmaydi
(moderatsiya qilinmaydigan ro‘yxatlar) va ro‘yxatga yuborilgan 
barcha xabarlar ro‘yxatdagi barcha manzillarga darhol jo‘natiladi. 
Ba’zi ro‘yxatlarda 
nozir vazifasini kompyuter yoki dastur
bajarishi mumkin. Bu 
dastur avvaldan ma’lum bo‘lgan talablar asosida ishlaydi. Bu vazifani bajaruvchi 
kompyuter ro‘yxat serveri (yoki listserv) deb ataladi. Bu kompyuter nazoratidagi 
ro‘yxatga a’zo bo‘lish uchun shu kompyuter manziliga bu haqidagi elektron xabar 
jo‘natilishi kerak va kompyuter avtomatik tarzda sizni ro‘yxatga qo‘shib qo‘yadi. 
Ro‘yxatga a’zolikni to‘xtatish uchun ham shu kabi ish tutiladi.
Bundan bir necha yil oldin biron bir kishining elektron manzilini uning ismi-
sharifi bo‘yicha topish juda qiyin ish edi. Hozirgi kunda bu muammo emas. 
Internetda “oq sahifalar” deb ataluvchi bir qator papkalar paydo bo‘ldi-ki, ular 
kerakli odamning elektron manzilini topish uchun xizmat qiladilar. Internetning 
bunday xizmatlari, LDAP (Lightweight Directory Access Protocol – papkalarni 
oson topish protokoli) dan foydalanadilar. Bu protokol kerakli odamning elektron 
manzilini uning veb sahifasiga kirmasdan ham topish imkonini beradi. Bu protokol 
yordamida siz o‘zingizning elektron pochta dasturingizdan chiqmasdan turib, 
elektron pochta manzillarini Internetda qidirishingiz mumkin.
Elektron pochtaning muammolaridan biri bu uning Internetda yo‘l-yo‘lakay 
boshqalar tomonidan qo‘lga kiritilishidir. Agar elektron xabar uni jo‘natuvchi va 
oluvchidan boshqalarning qo‘liga tushmasligi kerak bo‘lsa, u holda bu xabarni 
internet orqali maxsus dasturiy ta’minot yordamida shifrlangan holda jo‘natish kerak 
bo‘ladi. Bu holda uni faqat shifr kalitiga ega bo‘lgan shaxslar (uni jo‘natuvchi va 
oluvchi) gina o‘qiy oladi. Lekin, ikkinchi tomondan, elektron xabarni shifrlargan 
holda jo‘natish unga bo‘lgan qiziqishni oshirib yuborishi ham mumkin