Moliya va raqamli axborot texnologiyalari

TCP protokoli
elektron xabarlarni ham paketlarga ajratib chiqadi. 
IP 
protokoli
esa bu paketlarni kerakli manzilga etkazib beradi. Bu xabarni qabul 
qiluvchi elektron pochta serverida bu xabar paketlardan qayta tiklanadi va uni o‘qish 
mumkin bo‘ladi.
Elektron xabarlarga boshqa ikkilik fayllarini biriktirib, Internet orqali jo‘natish 
ham mumkin. Ikkilik fayllari tasvir, video, ovoz va xatto, bajariladigan fayllar, ya’ni 
dasturlar ham bo‘lishi mumkin. Elektron pochtaning o‘zi bu fayllarni qayta ishlash 
imkoniga ega emas. Bunga hojat ham yo‘q. Bunday fayllar elektron pochta xabari 
bilan birga jo‘natilishi uchun mavjud kodlashtirish usullaridan birida kodlab olish 
kerak. Eng ko‘p ishlatiladigan sxemalar, bu 
MIME
va 
UUEncode
lardir. 
Biriktirilgan faylni olgan odam aynan uni kodlash uchun ishlatilgan sxema bo‘yicha 
dekodlashi kerak bo‘ladi. Ko‘plab elektron pochta dasturlari bu amalni avtomatik 
tarzda bajaradi.
Internet orqali kimgadir elektron xabar jo‘natilganda, bu xabar manziliga etib 
borguncha, bir qator kompyuter tarmoqlaridan o‘tadi. Bu tarmoqlar orasida elektron 

---

138 
pochtaning boshqa formatlaridan foydalanuvchilari ham bo‘lishi mumkin. Elektron 
xabarlarni bir formatdan boshqasiga o‘tkazishni ham shlyuzlar amalga oshiradilar.
Elektron pochtadan foydalanishning yana bir qulay tomoni – 
manzillar 
ro‘yxatidir
. 
Bunday ro‘yxatlar biron bir mavzuga, masalan, yapon krossvordlari 
yoki xitoy karikaturalariga qiziqqan odamlar guruhini birlashtiradi.
Bunday 
ro‘yxatga biron bir kishi xabar jo‘natsa, bu xabar ro‘yxatdagi har bir manzilga 
jo‘natiladi. Siz ro‘yxatdagi odamlar bilan tanishishingiz va ular bilan muttasil 
yozishmalar olib borishingiz, o‘zingizning qiziqishlaringiz, xobbilaringiz va kasbiy 
muammolaringizni muhokama qilishingiz mumkin. 
 
Manzillar ro‘yxatiga a’zo bo‘lish uchun
uning ma’muri (administratori)ga 
murojaat qilish va o‘zingizning elektron manzilingizni ro‘yxatga qo‘shishni so‘rash 
kerak bo‘ladi.
Manzillar ro‘yxati