Moliya va kredit

Rentabellik indeksi hisob-kitobi

T/R	Ko’rsatkichlar	Summa, ming so’m
		1 yil	2 yil	3 yil	4 yil	5 yil
1	Pul tushumlari (oqimi)	37750	45390	47430	51140	60030
2	Diskont ko’paytiruvchi (d=7%) yoki diskontlash koeffitsienti	0,9346	0,8734	0,8163	0,7629	0,7130
3	Sof diskontli tushum (oqim) yoki joriy qiymatga keltirilgan pul oqimi.	35281,1	39643,6	38717,1	39014,7	42801,4

Bunda rentabellik indeksi quyidagiga teng bo’ladi:

Investitsiyalarning rentabellik ko’rsatkichi avvallari qo’llanilgan kapital qo’yilmalarning samaradorligi koeffitsientidan shunisi bilan farq qiladiki, bunda daromad sifatida baholash jarayonida joriy qiymatga keltirilgan pul oqimi qatnashadi. Invetitsiyalar rentabelligi ko’rsatkichi, nafaqat taqqoslama baholash uchun, shuningdek loyihani amalga oshirishga qabul qilishdagi mezon sifatida ham qo’llaniladi.

Buning uchun diskontlashtirishni hisobga olgan holda investitsiyalarni qoplash muddatini (DPP) hisoblash usuli diskontlashtirilgan yillik pul tushumlarini diskontlashtirilgan investitsiyalarga bo’lish orqali amalga oshiriladi.

Mazkur usulning tushunarli bo’lishi uchun quyidagi misolni keltiramiz.

Misol-5. Faraz qilaylik, korxona mehmonxona qurilishi uchun 300 mln. so’m investitsiya qildi (mablag’ sarfladi). Mehmonxonani foydalanishdan keladigan yillik pul tushumlari 85, 100, 120 va 160 mln. so’mni tashkil etadi.

Buning uchun PP — investitsiyalarni qoplash muddati hisoblanadi. So’ngra, investitsiyalarning diskontlashtirilgan qoplash muddatini (DPP) hisoblaymiz. U quyidagi for­mula orqali aniqlanadi:

,

bu erda, I₀ – boshlang’ich investitsiyalar; DCF^(Σ) – diskontlashtirilgan yillik pul tushumlari.

Mazkur ko’rsatkichni hisoblashda yuqorida berilgan misolga asoslanib tuzilgan quyidagi 8.2-jadvalga murojaat qilamiz. Ushbu jadvalda investitsiya­larning qoplash muddati bilan birga diskontlashtirilgan qoplash muddati ko’rsatkichining hisoblanishi keltirilgan. Ularning bir-biridan farq qilishining o’ziga xos jihatlari ushbu ko’rsatkichlarni aniqlash xususiyatlaridan kelib chiqadi.