“moliya” fanidan O’quv-uslubiy majmua

Murakkab foizlar summasi

610,51

Demak, bo’lajak qiymatini quyidagi formula bo’yicha bilish (hisoblash) mumkin:

Bu yerda,

FV =PV x (1+i)ⁿ

Bo’lajak qiymat koeffitsienti = (1+i)ⁿ

Agar 11-jadvalda keltirilgan ma’lumotlardan foydalanib, 14-rasmni vujudga keltiradigan bo’lsak, ko’ramizki o’sish qisman murakkab foizlar, qisman oddiy foizlar tufayli yuz bergan. Garchi oddiy foizlarning umumiy qiymati har yili bir xil summaga (100 dollar) ko’paysa-da, murakkab foizlarning umumiy qiymati borgan sari katta summaga ortadi. Sababi, murakkab foizlar oldin yozil gan barcha foizlarning 10 foizi miqdorida hisoblanadi.

Yiliga 10%li stavka bilan besh yil muddatga qo’yilgan har qanday pul summasining bo’lajak qiymatini uni (1610,51) bo’lajak qiymat koeffitsientiga ko’paytirgan holda topish mumkin. Shunday qilib, yiliga 10% miqdorida qarz stavkasi bilan bankka besh yil muddatga qo’yilgan 500 dollarning bo’lajak qiymati quyidagicha bo’ladi:
500 dollar x 1610,51 = 805,255 dollarga teng. Foiz stavkasi qanchalik yuqori, pul qo’yiladigan muddat qanchalik uzoq bo’lsa, bo’lajak qiymat

koeffitsienti shuncha katta bo’ladi. 12-jadval va 15-rasmda turli foiz stavkalari va turli omonat muddati uchun ushbu o’zaro aloqadorlik ko’rsatilgan.

14-rasm. Bo’lajak qiymat va murakkab foizlar qiymati (AQSH

dollarida)

12-jadval

Investitsiya (omonat) muddati va foiz stavkasi har xil bo’lganda 1 dollarning bo’lajak qiymati