Moliya fanidan ma’ruza matnlari 1-mavzu: Moliyaning mohiyati va funksiyalari Reja: Moliyaning ijtimoiy-iqtisodiy mohiyati

Byudjet krediti
. Hozirgi paytda sarflangan mablag’lari byudjetga qaytadan 
qaytarilmaydigan (tiklanmaydigan) byudjetdan Moliyalashtirish bilan bir qatorda byudjet 
kreditlarini berish orqali (vositasida) korxonalarni kreditlashtirish rivojlana boshladi. Byudjet 
kreditlari tijorat banklari kreditlari va byudjet assignovaniyalari о‘rtasida oraliq holatni egallaydi. 
Bir tomondan, byudjetdan Moliyalashtirishdan farqli ravishda bu kreditlar qaytarilish va 
tiklanish sharti bilan berilsa, ikkinchi tomondan, bu ssudalar bо‘yicha foizlar umuman 
olinmaydi yoki olinsa, ularning darajasi bank kreditlarining foizlari darajasidan ancha pastdir. 
Byudjet kreditlari davlat korxonalariga va Shuningdyek, xususiy Yuridik shaxslarga ham 
berilishi mumkin. Birinchi holatda byudjet kreditlari byudjetda kо‘zda tutilgan limitlar 
chyegarasida va shartlarda taqdim etiladi. Ikkinchi holatda esa byudjet krediti shartnoma asosida 
va faqat qarz oluvchi tomonidan kreditni qaytarish bо‘yicha о‘z majburiyatini bajarish borasida 
ta’minot ta’minlangan shartdagina berilishi mumkin. Byudjet kreditini qaytarish bо‘yicha 

---

majburiyatni ijro etishni ta’minlashning usullari faqat berilayotgan bu kreditning 100% dan kam 
bо‘lmagan miqdordagi bank kafolatlari, mol-mulk garovi, Shu jumladan aksiyalar, boshqa 
qimmatli qog’ozlar, badallar kо‘rishidagi garovlar va boshqalar bо‘lishi mumkin. 
Majburiyatlarni ijro etish ta’minoti Yuqori darajadagi likvidlikka ega bо‘lgan bо‘lishi kerak. 
Moliya organlari tomonidan qarz oluvchi Moliyaviy ahvolini (holatini) oldindan tekshirishning 
amalga oshirilishi va oldin berilgan byudjet kreditlari bо‘yicha muddat о‘tkazib Yuborilgan 
qarzlarning mavjud emasligi byudjet kreditlarini taqdim etishning majburiy shartlaridir. 
Navbatdagi yil uchun byudjet tasdiqlanayotgan paytda byudjet kreditlari berilayotgan 
maqsadlar, ularni taqdim etishning shartlari va tartibi kо‘rsatiladi. Bir vaqtning о‘zida, ana 
Shular bilan birgalikda byudjet yili doirasidagi muddatda va undan chyetga chiqadigan 
muddatlarda taqdim etilishi mumkin bо‘lgan byudjet kreditlarining limitlari hamda qarz oluvchi 
sub’yektlar bо‘yicha cheklanmalar о‘rnatiladi.