Молия бозори ва биржа иши ўқув қўлланма

Тижорат банкларнинг инвестицион ва молиявий маслаҳат
бериш вазифалари
Банклар кўп сонли мижозларига эга бўлиб, уларга нафақат кредит– 
ҳисоб–китоб хизмати кўрсатади, балки уларга чет эл сармоядорини танлаш, 
сармоядорларга инвестиция объектларини танлаш билан боклиқ бўлган 
инвестицион қонсалтинг соҳасидаги хизматлар кўрсатишни ҳам амалга 
оширади. Бунда банклар техник–иқтисодий жиҳатдан асослаб берилган, 
потенциал самарадорлик баҳосини ўз ичига олган инвестиция лойиҳаларини 
ишлаб чиқади, халқаро андозаларга мувофиқ лойиҳа хужжатларни 
тайёрлайди, амалга ошириладиган лойихалар доирасида маркетинг 
тадқиқотлари олиб боради. Бунда энг мақбўл эмиссия портфелларини 
шакллантириш, инвестицияларни жалб этиш дастурларини ишлаб чиқиш, 
мижознинг ўзига керак бўлган пул маблағларини жалб этиши учун ёрдам 
берадиган воситаларни танлаш, қимматли қоғозлар эмиссияси учун бизнес – 
режаларни ишлаб чиқиш, молиявий воситаларнинг ҳар хил турлари бўйича 
олинадиган даромадларни тахмин қилиш ва ҳ.к. муҳим банк хизматларидир. 
Ўзбекистонда банклар ўз мижозларига бепул, техник хусусиятдаги кўпгина 
оғзаки масла хатларни беришади. 
Тижорат банкларнинг депозитар хизмат кўрсатиш операциялари
Бу вазифа ҳорижий банклар амалиётида мавжуд. Тижорат банки, 
депозитарийдаги каби, мижознинг қимматли қоғозларини сақлайди, уларга 
бўлган хуқуқларини ҳисобга олади, уларнинг ҳаракати ҳисобини юритади. 
Қимматли қоғозларни сақлаш учун банклар мижозларга "депо" 
ҳисобрақамини очади ва депозитар хизмат кўрсатиш шартномасига мувофиқ 
улар бўйича қонунчиликда рухсат этилган барча операцияларни амалга 
оширади. Банклар ҳар хил турдаги корхоналар, шу жумладан, инвестиция 

---

108 
фондлари учун депозитарий вазифаларини амалга ошириши мумкин. 
Ўзбекистонда 
қонунчиликка 
мувофиқ 
депозитар 
фаолият 
фақат 
ихтисослашган инвестиция муассасалари – депозитарийлар томонидангина 
амалга оширилиши мумкин. Банклар ушбу вазифани бажариш ҳуқуқига эга 
эмас. 
Бир қанча мамлакатларда банклар бошқарувчи компаниялар 
вазифасини бажаради. Ушбу вазифаларни банклар мижозлар билан 
тузиладиган шартномага мувофиқ амалга оширади. Бунда банк мижознинг 
қимматли қоғозлар портфели ва унинг барча инвестицияларини 
шакллантиради ҳамда бошқаради. Бу борада банклар инвестиция фондларига 
ҳам хизмат кўрсатиши мумкин.