Modul. Uzatmalar. Mavzu: Mexanikaviy uzatmalar: Friktsion uzatmalar Reja

Aylanma harakatlanuvchi mexanik uzatmalarning qisqacha tasnifi

Gildiraklar orasidagi bog‘lanish	Kuchni uzatish usullari	Uzatmaning nomi
Bevosita bog‘lanish	Ilashish vositasida Ishqalanish vositasida	Tishli, chervyakli, vintli friksion
Elastik bog‘lanish	Ilashish vositasida Ishqalanish vositasida	Zanjirli, tasmali, arqonli

Uzatmalar vallarning o‘zaro joylashishlari bo‘yicha quyidagilarga bo‘linadi:

1) Ballarining uklari paralel bulgan uzatmalar;
2) Vallarining uklari kesishuvchi bulgan uzatmalar;
3) Vallarining uklari ayqash uzatmalar.
Uzatmalarning asosiy parametrlari
Quyidagilar uzatmalarning asosiy parametrlari deyiladi:
η — uzatmaning foydali ish koeffitsienti (qisqacha f.i.k. deb yoziladi);
i—uzatish soni.
Bu parametrlarni aniqlash uchun harakat yo‘nalishi o‘zgaradigan (2- shakl, a) va harakat yo‘nalishi o‘zgarmaydigan (2-shakl, b) uzatmalarni ko‘rib chiqamiz.

Uzatish soni quyidagi formuladan topiladi: (a)

Bu yerda — yetakchi valning aylanishlar soni; — yetaklanuvchi valning aylanishlar soni.
Kinematikadan ma’lumki, burchak tezlik (b)
ga teng.
Shu sababli (a) formulani quyidagicha ham yozish mumkin: (d)
B u yerda - yetakchi valning burchak tezligi; yetaklanuvchi valning burchak tezligi.