Митти ҳикоялар: кеча ва бугун тошкент «Янги китоб»

Шоира ЎКТАМ
БИРОВНИНГ ҲАҚИ
Бозордан келиб пулимни қайта-қайта санадим. Кейин сотиб олганларимнинг нархини ҳисоблаб чиқдим. Қизиқ, нега ортиқча 
пул чиқяпти? Роса ўйладим...
Ҳа-а-а, қизимга спорт кийими олганимда, сотувчи аёл адашиб кетган. Уч юз минг деди. Мен ярим баҳосини айтиб савдолаш
-
дим. Охири уники ҳам, меники ҳам эмас, икки юз эллик мингга зўрға кўнди. Мингталикдан уч боғлам тутқазгандим, битта беш 
юзталик боғлам бериш ўрнига, иккита боғлам пул қайтарибди. Одам кўп эди-да дўконида. Ана, ўзим истаган нархга олибман. 

---

Спорт кийими қизимга лоппа-лойиқ келди. Кўзгуга ўзини солганча «раҳмат, ойижон», дерди. Эртаси куни..
Қизим спорт машғулотларида йиқилиб тушибди. Оёғи синибди. Гипс қилдираётганда оғриқнинг зўридан роса йиғлади....
Мен шу куниёқ бозорга чопдим. Бозор тугаб бўлган, сотувчи аёл дўкон эшигини ёпаётган экан. Унинг қўлига эллик минг 
тутқазган эдим, ҳайрон бўлди. Менинг эса елкамдан тоғ ағдарилган эди...
Кутилмаганда бошқанинг ҳисобидан омадингиз чопганида қувонманг, виждонингизга қулоқ тутинг.
ЕТТИ ЁТ... ҚАРИНДОШ!
Океан ортидан қайтганимга кўп бўлмади. Вақтдаги тафовут, яқин-узоқ қариндошларнинг йўқлови, ўзининг ҳам, одамларининг 
ҳам қиёфаси тамоман бошқача бўлган маҳаллам – ҳали барига тўла кўникканим йўқ. 
Бир куни онам билан вилоят марказига йўл олдик. Ёши каттароқ момомизнинг ҳолидан хабар олишга. Машинада бизга ёш 
болали аёл ҳамроҳлик қилди. Онам билан қуюқ сўрашди. Сўз орасида келин излаяпман, деб менга маъноли қараб қўйди. Аёл 
манзилига етгач, сумкасидан пул тополмай, бироз ушланиб қолдик. 
Онам ўзимизникига қўшиб унинг пулини тўлаб юборди. Аёл қайта-қайта раҳмат айтиб тушиб кетди. 
– Баҳонасини қаранг, – дедим мен аччиқланиб, – машина тўхтатишдан олдин пулини тайёрлаб қўймайдими? Ҳамма учун тўлай
-
версангиз, сизга нон қоладими? Ё бу аёл қариндошингизми? 
— Бир элнинг одамлари бўлсак, бегонаси борми, болам? – онам маъюс жилмайди. Ҳайдовчи бош ирғаб қўйди...
Мана, уч кунки, онамнинг табассуми кўз олдимдан кетмайди. Орзулар ушалгувчи сеҳрли диёрда шундай табассумни учратган
-
мидим? Кунига минглаб қиёфалар билан тўқнаш келдим, юзлаб танишлар орттирдим, лекин... Бугун тушуниб етдим, ҳеч кимни 
бегона санамайдиган чеҳраларни қўмсаб, ватан соғинчини туйган эканман... Бу юртда бегонаси йўқ.
ЎҚИШ ПУЛИ
Пойтахтда ўқийман. Вақтида шартнома пулини тўламасак, декан ўринбосари бутун гуруҳ олдида мени уялтиради. Отамга 
қўнғироқ қилиб, қистовга оламан.
– Қачон жўнатасиз? 
– Одам топилмаяпти, бервораман, хавотирланма, – отам шу сўздан нарига ўтмасди. 
Жиғибийрон бўламан. Бутун бошли қишлоқда наҳот битта пойтахтга келадиган одам бўлмаса? Бирдан акамнинг машина олмоқ
-
чи бўлиб юргани хаёлимга келди. Акамга қўнғироқ қилдим. 
– Отамдан пул олишга уялинг, – дедим аччиқ гап билан узиб олиб. – Сизни деб мен ўқишдан ҳайдалиб етишим мумкин.
Акам «хўп, кейин гаплашамиз» деб гапни қисқа қилди. Хуллас, нақ ўн кун кечикиб шартнома пулини тўладим. Бу вақт мобайни
-
да декан ўринбосари – эстетика-этика фанлари номзоди икки марта дарс ўртасида кириб, вақтида тўловни амалга оширмаганлар 
қатори мени ҳам роса изза қилди. Мулзам бўлганим учун отам билан акамдан хафа бўлиб кетдим. 
Янги йил келди. Таътилга чиқдик. Уйга кетдим. Боришим заҳоти ўқишимнинг қолган ярим йиллик пулини олиб қўяман деб 
режа қилдим. Кўчамизга бурилгач... Уйимиз ўрнида кичкина уйчага кўзим тушди. Боғимиздаги чинордан бошқа ҳамма нарсани 
сел ювиб кетибди...
– Ота, нега айтмадингиз? 
Акам изоҳ берди:
– Кўнглинг чўкиб, ўқишдан чалғийсан, деб хабар қилишимизга рухсат бермадилар.
Отамнинг тоғдек бардоши қаршисида уят, ор, виждон деганларини илк бор туйдим...