Mirzo ulug‘bek nomli o‘zbekiston milliy universiteti o’zbek filologiyasi fakulteti

MIRZO ULUG‘BEK NOMLI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI

O’ZBEK FILOLOGIYASI FAKULTETI

KURS ISHI

Mavzu: MakGahanning “O’kuzdagi harbiy harakatlar va Xivaning qulashi”

Bajardi: 1-kurs talabasi Abdiraximova D.

Qabul qildi: t.f.n. dots. Abdunazarov A.

Toshkent-2013
R E J A
Kirish
I. Bob. MakGahanning hayoti va asarning yozilish tarixi

1.1. MakGahan jurnalist va tarixchi

1.2. Asarning tuzilishi va manbaviy ahamiyati
II.Bob. Asar mazmunining tahlili

2.1. Tarixiy manba sifatida

2.2.Etnografik manba sifatida
Xulosa
Foydalanilgan manba va adabiyotlar ro’yxati
Ilovalar

KIRISH
XIX asirda Rossiya tomonidanO’rta Osiyoni

bosib olinishini men xato deb bilaman¹.

Bizga ma’limki kishilik jamiyatining har bir taraqqiyot jarayoni tarix fani tomonidan o’rganiladi va tadqiq etiladi. Zero, yurtboshimiz Islom Abdug’aniyevich Karimov o’zlarining “Tarixiy xotirasiz kelajak yo’q” asarlarida: “Odamzod borki, avlod-ajdodi kimligini, nasl-nasabini, o’zi tug’ilib voyaga yetgan qishloq, shahar, xullasiki, Vatanining tarixini bilishni istaydi²” deb ta’kidlaydilar. Darhaqiqat insoniyat mana nech ming yillar davomida o’z o’tmishi, nasl-nasabi va kelib chiqishini bilishga va uni o’rganishga intiladi. Bu ishda insonga tarix yordam berad. Shuningdek, tarix kishilik jamiyati taraqqiyotining yaxlit mohiyatini tafakkur orqali idrok etiladigan suvratdir yoki tafakkur orqali ongimizga mangu chizilgan xotirot.³ Ushbu xotira eng avvalo yozma ma’lumotlar ya’ni manbalarga tayanadi. Manba – bu o’zida ma’lum ma’lumotga ega yodgorlik tushuniladi.⁴ O’z navbatida manbalar xususiyatiga ko’ra bir necha guruhga bo’linib, ularni ichida yozma manbalar tarixiy manbalarning muhim va asosiy turidir.⁵ Yozma manbalar kishilik jamiyatining turli rivojlanish bosqichlari haqida ma’lumot beruvchi vosita sifatida biz bo’lajak tarixchilar uchun juda yuqori ahamiyat kasb etad.

Ushbu kurs ishi diyorimiz O’zbekistonning XIX asr tarixiga oid bo’lgan manba – MakGahanning “O’kuzdagi harbiy harakatlar va Xivaning qulashi” asarini o’rganishga bag’ishlangan bo’lib, ushbu asar o’z xususiyatiga ko’ra O’zbekiston tarixi, aynan XIX asrning so’ngi choragida o’lkani Chor Rossiyasi tomonidan istilo qilinishini yoritib beradi. Ushbu asarning muallifi AQSHlik jurnalist MakGahan Yanuariy Aloiziy (MacGahan Januarius Aloysius) tomonidan bevosita Xivani chor qo’shinlari tomoninidan bosib olinish jarayonida olib borilgan kundaligi asosida yozilgan. MakGahanning hayoti va uning asari haqida batafsil ma’lumotlar bevosita quyida kurs ishining tarkibiy qismlarida keltirilganligi uchun bu masalalarga to’xtalmasdan kurs ishi mavzusining dolzarbligi, uning davriy chegarasi, maqsad, vazifasi va h.k.larga to’xtalishni lozim topdim.