Mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universtiteti fizika fakulteti

KIRISH

Yorug’lik – inson ko’zi sezadigan elektromagnit to’lqinlar. Bu vakuumda to’lqin uzunligi 400 Nm dan 760 Nm gacha bo’lgan to’lqin uzunligiga mos keladi. Spektrning infaqizil nurlanish sohasi bilan rentgan nurlari orasida keskin chegara yo’q. Turli yoritgichlar ( Quyosh, yulduzlar, elektr lampochkalari va boshqa ) Yorug’lik chiqaradi. Yorug’lik to’lqin xossaga va korpuskulyar xossaga ega. Ba’zi hodisalar ya’ni difraksiya, interferensiya, qutblanish kabilarda yorug’likning to’lqin xossalari, fotoeffekt, lyuminessensiya, atom va malekulalar spektlari kabilarda korpuskulyar xossasi namoyon qiladi. Yoruglikning to’lqin xossasini to’lqin nazariyasi, koruskulyar xossasini kvant nazariya tavsiflab beradi; har ikkala hodisa bir birini to’ldiradi. Yorug’likning korpuskulyar nazariyasini I. Nyuton, to’lqin nazariyasini X. Gyuygens, kvant nazariyasini A. Eynshteyn ishlab chiqqan. Yoruglik bosimini, ya’ni mexanik ta’sir borligini J. K. Maksvell nazariy isbotlagan. Yorug’likning issiqlik, elektr, fotokimyoviy va boshqa ta’sirlari mavjud.

Yorug’lik birliklari – Yorug’lik kuchi, yoritilganlik, ravshanlik, Yorug’lik oqimi kabi yorug’lik kattaliklari bor. Xalqaro birliklar tizmida Yorug’lik kuchini birligi sifatida kandela ishlatiladi. Yorug’lik oqimini birligi lymen, ravshanlikni birligi stilb. Fotometriyada Yorug’lik energiyasi joul, yorug’lik oqimi vattlarda o’lcga hanadi.