Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti

3.1. O‘quv ekskursiyalari 

O‘quv ekskursiyalarining maqsadi o‘quvchilarni davlat ta’lim standarti talab 

etgan  geografik  ob’ekt    va  ayrim  tabiat  hodisalari,  shuningdek,  aholining  xo‘jalik 

faoliyati  bilan  tanishishdan  iboratdir.  Ekskursiya  tabiatni  ongi  va  to‘liq  bilim 

olishag  imkon  beradi.  Biron  ko‘rsatmali  qo‘llanma,  biron  badiiy  tasvir 

o‘rganilayotgan  ob’ekt  va  hodisa  haqida  ekskursiyadagidek  to‘liq  tasavvur  berish 

qiyin.  O‘quv  ekskursiyalari  o‘tkazish  uchun  o‘quvchilarni  tabiatga,  meteorologik 

stansiyaga, muzeylarga va ko‘rgazmalarga olib borish kerak. 

Tabiatga  uyushtirladigan  ekskursiyalarda  ko‘rilgan  ob’ekt  yoki  hodisa  o‘z 

ko‘zlari bilan ko‘rganlari uchun ham ongli o‘zlashtiriladiki, ular tamg‘a bosgandek 

bolalar  miyasida  qattiq  o‘rnashib  qoladi.  5-sinfda  er  yuzasi  shakllari  va  ularni 

tashkil  etuvchi  jinslar  hamda  mahalliy  suvlarni  o‘rganish  maqsadida  o‘quv  yili 

boshlarida  ekskursiya  o‘tkazish  mumkin.  CHunki  keyingi  tegishli  mavzularni 

---

 

11 

o‘rganishad mazkur ekskursiyadan olingan tushuncha va ma’lumotlarga tayaniladi. 

Agar  o‘quv  yili  boshida  ekskursiya  tashkil  qilinsa,  bu  ekskursiya  o‘quvchilarni 

fanga qiziqtirib yuboradi. 

Muzeyda o‘rganilgan buyumlar tabiiy holatda emas, balki sun’iy sharoyida, 

ko‘rgazmalarag  to‘plangan  eksponatlar  shakliad  bo‘ladi.  Muzeyda  juda  ko‘p 

material  to‘planganligidan  faqat  dars  mavzusiga  taalluqli  ko‘rgazmalargina 

o‘rganiladi.  O‘lkani  o‘rganish  muzeylari  o‘z  o‘lkasini  o‘rganish  uchun  muhim 

ahamiyatga ega. 

Ekskursiya  samarali  o‘tish  uchun  o‘qituvchi:  birinchidan,  ekskursiyaga 

tegishli  asbob-uskunalarning  tayyor  ekanligi  ko‘zdan  kechirishi  kerak; 

ikkinchidan, ekskursiya uyushtiriladigan joyni oldindan bilib qo‘yishi kerak;  

Uchinchidan,  ekskursiyaning  maqsadi.  Mazmuni  va  o‘tkazish  usulini 

aniqlab qo‘yishi kerak; 

To‘rtinchidan, ekskursiya o‘tkazish rejasini ishlab chiqqan bo‘lishi kerak.