Mirzo Ulug‘bek nomidagi O‘zbekiston Milliy universiteti

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

---

 

7 

II. EKSKURSIYA BOSQICHLARI 

Ekskursiya 

uyushtirishda 

bir 

necha 

bosqichlardan 

foydalanamiz.           

Bular: 

1. Tayyorgarlik bosqichi. 

2. Ekskursiya uyushtirish. 

3.  Ekskursiyani  yakunlash,  ya’ni  yihg‘ilgan  materiallarni  qayta  ishlashdan 

iborat 

2.1. Ekskursiyaning tayyorgarlik bosqichi 

Ekskursiya dabdurustdan amalga  oshirilmaydi. Uni avvaldan dars dasturiga 

amal qilgan holda amalga oshiriladi. 

Ekskursiya tashkil etishning o‘ziga xos tomonlari bor: 

Birinchidan, ekskursiyaning muhimligi e’tiborga olinadi. 

Ikkinchidan, ekskursiyaning o‘quvchilar saviyasi mosligiga qarash kerak. 6-

sinf  o‘quvchilarni  ishlab  chiqarish  ob’ektlariga  emas,  tabiat  qo‘yniga  olib  chiqish 

zarur yoki muzeylarga olib borish kerak. 

Uchinchidan, ekskursiyaning iloji boricha qiziqarli tashkil qilish kerak. 

Ekskursiyaga  chiqishdan  oldin  o‘qituvchi  o‘quvchilarning  birgalikdagi 

tayyorgarligi  asosiy o‘rinni egallaydi.  Ammo asosiy  material o‘quvchi zimmasiga 

tushadi.  O‘quvchi  tayyorgarlik  jarayonida  ekskursiyaga  boriladigan  ob’ekt  uchun 

zarur bo‘ladigan adabiyotlarni kartalarni va boshqa materiallarni tayyorlaydi. 

Geografiya o‘qituvchisi avvalo ekskursiya ob’ektini mahalliy aholi, karta va 

adabiyotlar yordamida atroflicha o‘rganadi. 

Tayyorgarlik  jarayonida  ekskursiyada  qanday  masalalarni  o‘rganish 

zarurligiga  e’tibor  qaratiladi,  o‘quvchilarni  4-5  ta  guruhlarga  ya’ni  Geologlar 

guruhi, 

Geomorfologlar, 

tuproqshunoslar, 

botaniklar 

va 

hayvonlarni 

o‘rganuvchilar, har bir guruhga faol o‘quvchilarni tanlab rahbarlar belgilanadi. 

Ekskursiya  uchun  zarur  bo‘lgan  asbob-uskuna  va  vositalar  aniqlanadi.  

Guruhdagi  barcha  o‘quvchilar  ekskursiya  jarayonida  qanday  vazifalarni 

bajarishlari nimalarni yig‘ishlari ham aniqlab olinadi. 

---

 

8 

O‘quvchilar yig‘ilgan materiallarni qay tartibda joylashtirilishag ham e’tibor 

berish kerak. 

Har  bir  ekskursiyada  marshrut  davomidagi  to‘xtash  joylari:  Masalan:  relef  

shakllari,  jarlar,  daryolar  o‘zani,  tog‘  jinslarining  emirilishi  va  albatta  ekoloik 

ahvoli ham ekskursiya rejasida o‘z aksini topishi kerak.