Mirzo ulug’bek nomidagi o’zbekiston milliy universiteti biologiya-tuproqshunoslik fakulteti Kimyo o’qitish metodikasi fanidan Oqsillar mavzusini o’qitish bo’yicha yarmuhammedova sohibaning tayyorlagan taqdimot ishi toshkent-2014

ТУПРОҚШУНОСЛИК ФАНИ

2-МАЪРУЗА

ТУПРОҚНИНГ КЕЛИБ ЧИҚИШИ. НУРАШ ЖАРАЁНЛАРИ ВА ТОҒ ЖИНСЛАРИ

O'ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI, 2020
Ma’ruzachi: professor, b.f.d. J abbarov Zafarjon Abdukarimovich
Scopus author ID: 57211624349 
Web of Science Researcher ID AAV-5316-2020
https://www.researchgate.net/profile/Zafarjon_Jabbarov https://ORCID.org/0000-0003-2816-6347 https://www.facebook.com/zafarjon.jabbarov.1 
Телефон+телеграмм [phone]
E-mail: [e-mail]

Режа:

• Режа:
• Тоғ жинслари
• Магматик, метоморфик ва чўкинди тоғ жинслари
• Нураш турлари ва типлари. Физик, Кимёвий ва Биологик нураш
• Тупроқнинг минералогик таркиби
• Бирламчи минераллар ва уларнинг хосса ва хусусиятлари
• иккиламчи минераллар а уларнинг хосса хусусиятлари
• Тупроқ ҳосил қилувчи она жинслар

Литосферанинг кўп қисми магматик ва метоморфик тоғ жинслардан ташкил топган бўлиб, фақат юпқа юза қатлами чўкинди тоғ жинслар билан қопланган. Қуруқликнинг юза қатламида чўкинди тоғ жинслари 75 фоизни, магматик ва метоморфик тоғ жинслари эса 25 фоизни ташкил этади.

• Литосферанинг кўп қисми магматик ва метоморфик тоғ жинслардан ташкил топган бўлиб, фақат юпқа юза қатлами чўкинди тоғ жинслар билан қопланган. Қуруқликнинг юза қатламида чўкинди тоғ жинслари 75 фоизни, магматик ва метоморфик тоғ жинслари эса 25 фоизни ташкил этади.
• Одатда тупроқ жинсларини геологиянинг бир бўлими бўлган петрография (петро-тош, графо-ёзаман) фани ўрганади. Тупроқ таркибидаги минераллар ва кимёвий моддаларнинг ҳосил қилишда магматик, метоморфик ва чўкинди тоғ жинслари асосий роль ўйнайди. Уларнинг ҳосил бўлиш шароити, даври, таркиби билан бир бридан фарқ қилади. Қадимги полеозой ётқизиқлари республикамиз миқёсида асосан охактошли қумтошлар ва лойли жинслардан иборат. Республиканинг тоғ ва тоғ олди текисликларида палеоген ва неоген давр ётқизиқлари яъни охактошлар конгломерат, шағал ва қум қатламлари билан биргаликда учрайди. Тоғ жинсларини табиий омиллар (иқлим) таъсирида емрилишидан элювий, делювий, пролювий ва бошқа шунга ўхшаган ётқизиқлар вужудга келади.