Mirzo ulug ’ bek nomidagi o ’ zbekiston milliy universiteti “ fizika

Xulosa: 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 
32
 
IV.
 
Foydalanilgan adabiyotlar: 
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2 

---

I.
KIRISH
Fizika
tabiat hodisalarining eng 
ko’p 
va shu bilan birga eng umumiy qonunlarini, 
materiyaning xossalari, tuzilishi va uning harakat qonunlarini o`rganadigan fandir. Fizika-
tajribaviy fan bo`lib, uning qonunlari tajriba natijalariga 
asoslanadi. Tajriba ma’lum 
qonunlarni tekshirish va yangi natijalarni aniqlash uchun o`tkaziladi. Nazariya esa, topilgan 
natijalarga tayanib tabiat qonunlarini shakllantiradi, ma’lum hodisalarni tushuntiradi va 
bazan yangi hodisalarni bashorat qiladi. Fizika-odamlar turmushining ehtiyoji sifatida 
vujudga keladi. Qadimda, mexanikaning rivojlanishiga qurilish va harbiy ehtiyojlar turtki 
bo`lgan. Shuningdek rus injeri I.Polzunov tomonidan uzluksiz ishlovchi bug` mashinasining 
loyiha qilinishi, ingliz ixtirochisi D.Uatt tomonidan universal bug` dvigatelining yasalishi, 
bug` mashinalari foydali ish koeffitsientini oshirish yo`llarini izlashni taqozo etgan. Natijada 
termodinamika jadal suratda rivojlangan. Fizikaning har bir bo’limi insonlar hayoti uchun 
kerakli bo’lgan bir hayotiy bo’lim sifatida qarasak bo’ladi. Optika bo’limi ham turli 
sohalarda, tibbiyotda texnikada barcha sohalarda juda katta ahamiyatga ega. 

Optika 
–

optik nurlanish (yorug
’
lik) tabiatini, uning tarqalishi va yorug
’
lik va 
moddaning o
’
zaro ta
’
sirida kuzatiladigan hodisalarni o
’
rganadigan fizikaning bo
’
limi. 
Optik nurlanish elektromagnit to
’
lqinlardir, shuning uchun optika elektromagnit 
maydonning umumiy nazariyasining bir qismidir.
Ma’lumki, yorug’lik elektromаgnit to’lqinlаrdаn ibоrаt.
E
lektromagnit to‘lqinlar 
ko‘ndalang to‘lqinlardir. Shuning uchun yorug’likning hоssаlаri elеktr Е vа mаgnit mаydоn 
B vеktоrlаrining tеbrаnishlаri bilаn hаrаktеrlаnаdi. Tаbiiy nurdа Е vа B lаrning 
yo’nalishlаri hаr xil bo’ladi.
1-rasm 
Аgаr Е vа B ning yo’nalishlаri qandaydir yo’l bilаn tаrtibgа kеltirilgаn bo’lsa 
bundаy nurlаr
 
qutblаngаn 
dеyilаdi.
2-rasm 
3 

---