Мирзо улуғбек номидаги ўзбекистон

Yenisey yodgorliklari
. Bu hozirgi Yenisey va Tuva avtonom viloyatidan 
topilgan yodgorliklardir.
2. 
O‘rxun yodgorliklari
. Mo‘g‘uliston hududidagi O‘rxun daryosi bo‘yidan 
topilgan Kultegin, To‘nyuquq yodgorliklaridir.
3. 
Talas yodgorliklari
. Hozirgi Qozogʻistonning Jambul viloyatidan 
topilgan yodgorliklardir.
Qadimgi turkiy tilning run yozuvida bitilgan namunalari quyidagilardir:
1. 
Kultegin bitigi. 
Bu bitiktosh ikkinchi turk xoqonligi asoschisi Eltarish 
xoqonning kichik o‘g‘li Kultegin sharafiga qo‘yilgan. U 731-yilda 47 yoshida 
vafot etgan. Yodgorlik uning akasi Bilga xoqon tomonidan 732-yilda o‘rnatilgan. 
Matn muallifi esa Eltarish xoqonning o‘g‘li Yo‘llug‘ tegin.
2. 
Bilga xoqon bitigi
. Bilga xoqon ikkinchi turk xoqonligi asoschisi Eltarish 
hoqonning toʻngʻich o‘g‘li. U 734-yilda 50 yoshida vafot etgan. Yodgorlik toshi 
735-yilda uning o‘g‘li Yo‘llug‘ tigin tomonidan o‘rnatilgan.
3. 
To‘nyuquq bitigi
. Mazkur yodgorlik ikkinchi turk hoqonligi davrida 
yashab o‘tgan davlat arbobi va sarkarda To‘nyuquq xotirasiga tiklangan. Bitig 
muallifi To‘nyuquqning o‘zidir. U. Sertkayaning fikricha, bitig taxminan 732-734-
yillar oralig‘ida yozilgan.
4. Kulichur bitigi
. Bitiktoshni 1912-yilda polshalik professor V.Kotvich 
Mo‘g‘ulistonning Ulan-Bator yaqinidagi Ixe-Xushotu manzilidan topgan va uning 
matnini A.Samaylovich bilan birga 1928-yilda nash etgan. U Kulichur sharafiga 
tiklangan bo‘lib, sanasi aniq emas. Tardush elini boshqargan Kulichur ikkinchi 
turk xoqonligida yashagan mashhur kishilardan sanalgan.

---

46 
5. 
O‘ngin bitigi. 
Bitiktosh Mo‘g‘ulistondagi O‘ngin vodiysidan topilgan. 
Hozir ham o‘rnatilgan joyida turibdi. Yodgorlik VIII asrning birincni yarmida, 
taxminan, 732-yilda tiklangan. J.Klosonning yozishicha, bitig sarkarda Alp 
Eletmish xotirasiga tiklangan6.
6.