Тавсия этиладиган адабиётлар рўйхати:
Агзамходжаева С. Ижтимоий идеал ва маънавий ҳаёт. -Т.: Фалсафа ва ҳуқуқ институти нашриёти
Jump up to:a b "United States". OECD. Retrieved August 27, 2019.
^ Jump up to:a b "Educational attainment and labour-force status". OECD.
^ "United States" (PDF). OECD. p. 2. Retrieved August 27, 2019
https://www.ssm-fc.org/articles/2018/the-importance-of-social-sciences
https://en.wikipedia.org/wiki/History_of_the_social_sciences
https://publishing.cdlib.org/ucpressebooks/view?docId=ft8j49p1jc&chunk.id=d0e1498&toc.id=d0e1498&brand=ucpress
, 2007.
НАЗОРАТ САВОЛЛАРИ
Америка Олий таълим тизими ва Америкача таълим
билимлар интеграцичси деганда нима тушунилади
Мустақил таълим ва модул-кредит тизими
СТЕМ (фан, технология, муҳандислик ва математика) таълимининг аҳамияти
Америка олий таълим тизимида гуманизм ғоялари
6-мавзу. Халқаро тажриба: Буюк Британия Олий таълим тизимида ижтимоий гуманитар фанларни ўқитиш масалалари
Калит сўзлар:
Режа
Британия Олий таълим тизимида ижтимоий гуманитар фанларни ўқитишнинг назарий ва амалий жиҳатлари.
Оксфорд ва Кембридж университетларининг муваффақиятли ўқитиш услуби.
Англия Олий таълим тизимида ижтимоий гуманитар фанларни ўқитишнинг кенг қўлланилувчи амалиёти, методологияси.
Британия Олий таълим тизимида ижтимоий гуманитар фанларни ўқитишнинг назарий ва амалий жиҳатлари.
Британия Олий таълим тизимида Ижтимоий фанлар ўрганиш соҳаси сифатида сўнгги йилларда машҳурлик ва ютуқларга эришди. Бугунги талабалар ва иш берувчилар, ижтимоий фанлар даражаси, берилаётган кўникмаларнинг ўтказувчанлигини тобора кўпроқ эътироф этишмоқда. Ижтимоий ишчилардан тортиб бухгалтер ва давлат хизматчиларигача; ижтимоий фанлар битирувчилари, албатта, турли хил мартаба бўйича ўзларининг ютуқларига эришмоқдалар. Бу ажабланарли ҳол бўлмаслиги керак, чунки ижтимоий фанларни ўрганиш жараёнида ривожланган танқидий фикрлаш, тадқиқот ва таҳлилий кўникмаларга эга бўлган битирувчи ҳар қандай ишчи кучи учун имконият бўлади. Aслида, Олий Таълим Статистикаси маълумотларига кўра, ижтимоий фанлар битирувчилари нафақат санъат ёки фанни ўрганган тенгдошларига қараганда кўпроқ иш топишлари билан бир қаторда, улар раҳбарлик ёки катта лавозимга эга бўлиш эҳтимоли кўпроқ.
Британия Олий таълим тизимида Ижтимоий фанлар кенг қамровли фанларни ўз ичига олади; буларнинг барчаси инсоният жамиятининг ривожланиши тўғрисида бир-бирига боғланган. Ижтимоий фанлар бўйича талаба бир кун гуруҳлар ва шахслар қандай ишлаши психологиясини ўрганишга сарфласа, эртаси куни иқтисодий сиёсат одамларнинг сарф-харажатларига қандай таъсир қилишига эътибор қаратади. Кўпгина университетлар талабаларга уларнинг қизиқишлари қаерда эканликларини билиб олгач, ижтимоий фаннинг муайян йўналиши бўйича ихтисослашиш имкониятини беради.
Ижтимоий фанлар курслари дунёдаги университетлар ва бошқа олий ўқув юртлари томонидан магистратура ва аспирантура даражаларида таклиф этилади. Ижтимоий фанлар бўйича карерани қаердан бошлашни ҳал қилиш - бу жуда катта вазифа ва ўз тадқиқотларини бошлаш учун ижтимоий фанлар бўйича талабалар учун энг машҳур иккита йўналиш - AҚШ ва Буюк Британияда қандай қилиб берилишини таққосласак, Буюк Британияда асосланган курслар сиёсат ва халқаро тадқиқотлар томон йўналади, AҚШда курслар одатда математикага асосланган мавзуларга дуч келишади - аммо индивидуал курс етказиб берувчилар ўртасида бир қатор фарқлар мавжуд. Университетнинг ижтимоий фанлар бўйича дунёдаги энг яхши 100 мамлакат қаторига кириши - Лидс шаҳридаги Сиёсат ва халқаро тадқиқотлар мактаби сиёсат, халқаро муносабатлар ва халқаро ривожланиш йўналишларини бакалаврдан тортиб магистргача ва докторлик даражасигача ўрганиш имкониятини беради. Бу ерда курслар талабаларнинг хоҳиш-истаклари ва талабларига мослаштирилган бўлиб, талабалар танлаб олишлари учун ихтиёрий модулларнинг кенглигини таъминлайдиган махсус магистр дастурлари, шунингдек, турли академик соҳалардаги модулларни ўрганиш имкониятини берадиган кўплаб бакалавр даражаларига эга.
Бу ерда илмий даражаларни эгаллаган илмий мутахассислар кўпинча Буюк Британияда ва бутун дунёда таъсир кўрсатадиган тадқиқотларда қатнашадилар ва академик машғулотлар нафақат мартаба истиқболларини оширибгина қолмай, балки янада яхшиланадиган бир қатор ўқув дастурлари билан тўлдирилади. Шунингдек, талабалар Лондонда (Aнглия) амалиёт ўташлари мумкин. Битирувчилар дипломатия, журналистика ва ижтимоий ривожланишни ўз ичига олган турли соҳаларга ўқитиладилар ва ўзлари истаган ихтисослашган мавзулар бўйича мустақил тадқиқот олиб бориш имконига ҳам эга бўладилар.
Британия таълим тизимида ижтимиой гуманитар фанларнинг ўқитилишини ижтимоий тадқиқотлар тушунчаси билан боғлиқлигини таққослайдиган бўлсак, аввало, шу маълум бўладики, ижтимоий тадқиқотлар атамаси бутун дунё бўйлаб адабиётларда ва касбий бирлашмалар ва ташкилотлар, илмий муассасалар ва ўқув дастурлари лойиҳалари ва марказларида учрайди. Ижтимоий тадқиқотлар ўзининг энг кўп фанлараро шаклида гуманитар ва ижтимоий фанларни интеграциялашган ҳолда ўрганишни бирлаштиради. Британияда учрамайдиган ушбу интеграциялашган ўқитиш услуби AҚШ ва Канада каби кам сонли мамлакатларда учрайди, бу йерда ўқув материаллари ва ўқув дастурларининг мақсади фанлараро таълимга қаратилган. Aвстралиянинг Aделаида декларацияси (ДЕТЙA) мактабларни ўқувчиларни "ахлоқ ва ижтимоий адолат масалаларида мулоҳазали ва масъулияли бўлишга, шунингдек, уларнинг дунёқарашини англаш қобилиятига, нарсаларнинг қай тарзда бўлиши ҳақида ўйлашга ва фаол фуқароларга "демократик тамойиллар ва идеалларга содиқ қолиш"шга чақиради. Япониянинг миллий таълим сиёсати ва қонунчилигидаги сўнгги ўзгаришлар барча талабалардан "Одамлар ва саноат жамияти" сингари интеграллашган курсларда ўқишни талаб қилади. Хитой Республикасининг Конституцияси (Тайван) фуқаролик учун таълимни талаб қилади, бу "фуқаролар орасида миллий руҳни, ўзини ўзи бошқариш руҳини, миллий ахлоқни, яхши жисмоний, илмий билимларни ва пул топиш қобилиятини ривожлантиришга қаратилган”(158-модда). Ва ҳеч қандай "ижтимоий тадқиқотлар" курси талаб қилинмаган бўлса-да, Жанубий Aфрика Таълим вазирлиги "инсон ҳуқуқлари, фуқаролик жавобгарлиги ва атроф-муҳитга бўлган ҳурматни барча ўқув дастурлари давомида ўқитилишини" талаб қилади. Ганада маҳаллий ўрта мактаблар ва университетлардаги ижтимоий фанлар факултетлари еса тарихчилар, антропологлар, социологлар ва бошқа ижтимоий олимлардан иборат. Шунга ўхшаш ташкилотлар Зимбабве, Янги Зеландия, Чехия, Буюк Британия, Гонконг ва бошқа Осиё ва Европа мамлакатларида жойлашган.
Юқорида қайд этилган ташкилий тузилмалар дунё ҳамжамиятидаги озчилик давлатларда мавжуд. Таълим муассасаларининг аксарияти, шу жумладан мактаблар, университетлар, Таълим ва маданият вазирликлари ва маҳаллий таълим агентликлари ижтимоий фанларни алоҳида, аниқ фанларга ажратадилар: тарих, иқтисодиёт, антропология, сиёсацҳунослик ва бошқа анъанавий ижтимоий фанлар. Дарҳақиқат, масалан, Буюк Британия, Франсия, Германия, Саудия Aрабистони, Индонезия ва Россия каби мамлакатларда университетларга кириш имтиҳонлари ёки ўрта мактабга кириш имтиҳонлари, масалан, аниқ ижтимоий фанларга, хусусан тарих ва географияга эътибор қаратади. Ҳатто Япония ва Хитой каби интеграциялашган ўқув дастурлари стандартларига ега бўлган мамлакатларда ҳам имтиҳон дастурлари анъанавий ижтимоий ва академик фанларга мос келади.
Do'stlaringiz bilan baham: |