Мирзачўл минтақаси

Аҳолиси ва меҳнат ресурслари. Вилоят Мирзачўл иқ­тисодий райони аҳолисининг 39,6 фоизини ўзида мужассамлаштирган. Аҳолининг сонига кўра минтақалар ичида Навоий вилоятидан кейин охирги ўринда туради. Зичлиги ҳар 1 км² га 127,3 киши. Мазкур кўрсаткич туманлар доирасида қуйидагича тақсимланган.
Сирдарё аҳолисининг зичлиги Жиззах вилоятиникига қараганда 2,6 марта юқори. Буни майдонининг кичиклиги ва унинг барча қисмини яхши ўзлаштирилганлиги билан изоҳ­лаш мумкин. Ховос, Меҳнатобод ва Мирзаобод туманларида аҳолининг сони ҳар бирида 50 минг кишига ҳам етмайди. қолган олтита туманининг аҳолиси вилоят умумий аҳолисининг 60,9 фоизига тенг. Гулистон, Янгиер ва Ширин каби шаҳарларнинг аҳолиси эса 22,2 фоизни ташкил қилади. Вилоят маркази-Гулистон шаҳрининг аҳолиси 55 минг кишидир.


25­жадвал


Сирдарё вилояти меҳнат ресурсларининг ҳудудий тақсимланиши (2001 йил 1 январ маълумотлари)

Туманлар ва шаҳарлар номи	Фоиз ҳисобида
	Доимий аҳоли сони	Меҳнатга лаёқатли аҳоли сони	Халқ хўжалиги тармоқларида банд бўлганлар	Расман қайд қилинган ишсизлар
Вилоят бўйича	100,0	100,0	100,0	100,0
Шу жумладан: Гулистон шаҳри	11,5	13,6	12,7	17,1
Янгиер шаҳри	8,4	7,5	5,9	8,6
Ширин шаҳри	2,5	2,2	2,5	­
Туманлар: Оқолтин	7,9	8,5	9,6	3,8
Боёвут	12,4	13,2	13,7	8,8
Гулистон	7,8	7,6	7,7	12,4
Мирзаобод	6,5	4,8	4,8	6,1
Меҳнатобод	3,6	3,8	4,2	2,1
Сирдарё	15,8	15,9	15,8	21,8
Сайхунобод	9,2	9,3	9,7	2,9
Ш.Рашидов	7,7	8,0	8,0	6,8
Ховос	6,7	5,6	5,4	9,6

Мамлакат минтақалари ичида Сирдарё вилоятининг аҳолиси кам сонли бўлсада, бу ерда табиий кўпайиш ўзига хос хусусиятга эга. Жумладан, 2000 йил якунларига кўра, аҳолининг табиий кўпайиш кўрсаткичи ҳар минг кишига 16,6, туғилиш коэффициенти эса 22,1 ва ўлим 5,5 промиллега тенг бўлган. Мазкур жараёнларнинг ҳудудий фарқлари деярли сезилмайди. Масалан, туғилиш Ш.Рашидов (25,2⁰₀₀), Сайхунобод (25,4⁰₀₀), Мирзаобод (24,3⁰₀₀), Боёвут (24,6⁰₀₀) ва Гулистон (23,3⁰₀₀) туманларида вилоят ўртача кўрсаткичадан юқори бўлса, бошқа туманларда у аксинча, пастроқ.

Ўлим даражаси шаҳар жойларда нисбатан баланд бўлиб, у 6-8 промиллени ташкил этади. Мазкур кўрсаткич, Сирдарё туманини (7,0⁰₀₀) ҳисобга олмаганда, қолган барчасида вилоятнинг ўртача даражасидан паст.
Аҳолининг механик ҳаракати бу вилоятга маълум йилларда ўзининг ижобий таъсирини кўрсатган бўлсада, ҳозирда унинг аҳамияти анча камайган.
Миллий таркибида асосан ўзбеклар, бундан ташқари қозоқлар, тожиклар, руслар, корейс ва бошқа миллат вакиллари бор.
Вилоят аҳолисининг 32,2 фоизи шаҳар жойларда яшайди. Мавжуд 5 та шаҳаридан нисбатан йириклари Гулистон, Янгиер ва Ширин шаҳарлари ҳисобланади. Умуман олганда эса бу ерда том маъносидаги йирик шаҳар йўқ.
Мирзачўлни ўзлаштиришда Сирдарёга қўшни вилоятлар ўзининг ишчи кучи ва малакали кадрлари билан катта ёрдам кўрсатишган. Ҳозирда вилоят ўз меҳнат ресурслари билан яхши таъминланган. Меҳнатга лаёқатли аҳолининг сони, 2001 йил 1 январ маълумотларига кўра, 306,6 минг киши ёки жами вилоят аҳолисининг 47,2 фоизига тенг. Халқ хўжалиги тармоқларида барча меҳнатга лаёқатли аҳолининг 246 минги, яъни 80,2 фоизи банд.
Статистика маълумотларига биноан, расман ишсиз деб тан олинган шахслар сони 991 кишини ташкил этади (2001 йил). Аммо «яширин» ишсизларни ҳам ҳисобга олинадиган бўлса, юқоридаги кўрсаткич анча кам.
Меҳнат ресурсларидан фойдаланишдаги муаммоларни инобатга олиб, қишлоқ жойларда 2000 йилда 4.6 минг қўшимча иш ўринлари яратилган. Меҳнат ресурслари сонининг йилдан­йилга ошиб бориши натижасида вилоятда янги иш ўринларини кўпайтириш асосий муаммолардан бири бўлиб қолмоқда.