"mineral o’G’itlar texnologiyasi"

1000 kg ammoniyli selitra uchun yo’qotilishi,(%):
ammiak. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .2,5
nitrat kislota. . . . . . . . . . . . . . .. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7,5

Ammoniyli selitra olish quyidagi reaksiyaga asoslangan:

NN₃ + NNO₃ = NN₄NO₃ + Q kJ.

Neytrallanish jarayoniga asosan 1tonna ammoniyli selitra olish uchun ammiak va nitrat kislotaning nazariy sarfini hisoblaymiz.

Ammiak uchun nazariy sarf, kg:

(17 · 1000)/80 = 212,5

Nitrat kislota uchun nazariy sarf, kg:

63 · 1000/80 = 787,5

bu erda: 17, 63, 80 - ammiak, nitrat kislota va ammoniy nitratning molekulyar massalari.

Amaliy jihatdan reagentlarning yo’qotilishini hisobga olinganda, ammiak va nitrat kislota sarfi albatta nazariy sarfga nisbatan yuqori bo’ladi, kg.
Ammiak uchun amaliy sarf, kg:

212,5 + 2,5 = 215

Nitrat kislota uchun amaliy sarf, kg:

787,5 + 7,5 = 795

24 t/soat bo’lgan 100% li ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan reagentlarning sarfi, kg/soat.

Ammiak sarfi, kg/soat:

24 · 215 = 5160

Nitrat kislota sarfi, kg/soat:

24 · 795 = 19080

Bundan ko’rinib turibdiki, 24 t/soat bo’lgan ammoniyli selitra olish uchun talab qilinadigan ammiak sarfi 5160 kg/soat, nitrat kislota sarfi esa 19080 kg/soatga teng.

Soatdagi unumdorlikka asosan reagentlarning yo’qotilishi, kg/soat:
Ammiakning yo’qotilishi, kg/soat:
5160 – 212,5 · 24 = 60

Nitrat kislotaning yo’qotilishi, kg/soat:

19080 – 787,5 · 24 = 180

58% li nitrat kislotaning sarfi, kg/soat:

19080/0,58 = 32896

Bu miqdor nitrat kislota tarkibidagi suvning miqdori, kg/soat:

32896 - 19080 = 13816

Demak, neytralizator qurilmasiga kelayotgan reagentlarning umumiy miqdori, kg/soat:

5160 + 32896 = 38056

Suvning bug’lanishiga sarf bo’ladigan neytrallanish issiqligini hisobga olib, qurilmadan chiqayotgan selitraning konsentrasiyasini 90% deb qabul qilib, tanlangan konsentrasiyaning to’g’riligi - issiqlik hisobi yordamida tekshiriladi.

12 - jadval