"mineral o’G’itlar texnologiyasi"

Mavzu: Ammafos ishlab chiqarish hisoblari.


Misol. Unumdorligi 31.4 t/soat bo`lgan nitroammofoska sexi uchun 16.6% P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> tutgan amoniy fosfat olish uchun 52% P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> tutgan termik fofat kislota va ammiak sarfini hisoblang. Ammonizatsiya jarayonigacha kislota 47% P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> gacha suyuqlanadi. Kislotani ammonizatsiyalash NH<sub>3</sub>/H<sub>3</sub>PO<sub>4</sub> = 0.7 gacha olib boriladi. Kelayotgan ammofoskada NH<sub>3</sub> -99% va H<sub>2</sub>O - 1%.
Yechish: Mahsulotdagi P<sub>2</sub>O<sub>5</sub> miqdori:
G<sub>P2O5</sub> = 31400 * 0.166 = 5212 kg/soat
P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>ni oxirgi mahsulotga o`tishi 34% (umumiy ishlab chiqarish yo`qotilishlari, gazlardan ushlab qolinib, jarayonga qaytarilayotgan P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>) bo`lgan uchun kelayotgan kisloyaga P₂O₅ miqdori quydagicha bo`lishi kerak.
<sub> p2o5</sub> = (G<sub>P2O5</sub> * 100) 194 = (5212 * 100 )/94=5545 kg/soat
Dastlakkikislotamiqdori:
G<sub>k</sub> = (G<sub>P2O5</sub> * 100)/C<sup>1</sup><sub>P2O5</sub>=(5545 * 100)/52 = 10663 kg/soat
47% P<sub>2</sub>O<sub>5</sub>gachasuyultirilgandanso`ng:
G_k¹=(5545 *100)/47=11798 kg/soat
Bunda:
H₃PO_{4 }
H₂O G=11798 – 7654 = 4144
Sarflangan ammiak miqdori biammoniylashgan pulpadagi NH₃/H₃PO₄=07 nisbatdan topiladi.
Nam ammiak miqdori:
G_NH3 = _{ }
Undagi suv: G_H2O= (938.8 * 0.01)/0.99 = 9.5 kg
Misol.Tarkibida 17% N, 17% P₂O₅, va 17% K₂O tutgan 40 t nitroammofos olish uchun granulyatorga kelayotgan asosiy reagentlar sarfi topilsin, ammiakli selitra suyuqlanmasi 97% NH₄NO₃, suyuq ammiak -99,3 % NH₃ tutadi. Ammoniy fosfat eritmasida NH₃ va H₃PO₄ mol nisbati 0,7/1 buni fosfat kislotadan olinadi. Granulyatorda fosfat kislotasi NH₃/H₃PO₄=1,05 mol nisbatigacha neytrallanadi. Ishlatilayotgan kaliy xlorid 98% KCl va 1% namlik tutadi.
Hisobni 1000 kg nitroammofos uchun olib boramiz.
Yechish:
1000 kg mahsulotga 170 kg P₂O₅ va 170 kg K₂O tutadi.
Kaliy xlorid sarf miqdori:
G_KCl=_{ }
U bilan kelayotgan suv: W=(275*1)/99=2,78 kg
Ammoniy fosfatlarni eritmasi miqdorini hisoblaymiz. Kelayotgan fosfat kislotasi
dastlabki miqdori:
G_F.K=170/0,47=361,7 kg
Fosfat kislotasi bilan ammoniy fosfat olishbosqichiga ketayotgan suv miqdori:
361.7-170_{ }
NH₃/H₃PO₄=0,7/1 molnisbattakislotanineytrallashdahosilbo`ladi:
Ammoniyfosfat-
G<sub>a,F</sub>=<sub> </sub>
Reaksiyakirishmaganfosfatkislotasi:
G<sub>F.K</sub>=234.6*0.3=70.38 kg
90-95 kg suvnibug`latishnihisobgaolsak 1000 kg dastlabkikislotaganisbatan, kelayotgansuvmiqdori:
127.1-361.7*93/1000=93.46 kg
Shundayqilibammoniyfosfatlarieritmasimiqdori:
192.7+70.38+93.46=356.6 kg
Granulyatorgaberilayotganammiakmiqdorinitopamiz. Donadorlashdankeyinmahsulotdagi NH₃/H₃PO₄molnisbati 1,05gatengbo`lgandagranulyatordafosfatkislotasibilanreaksiyagakirilayotganammiakmiqdori:
G_NH3=_{ }
Neytralizatorgakirilayotgaammiak:
G_NH3=_{ }
Fosfatkislotasibilanbirikayotganjammiammiak:
G_NH3=14.24+28.49=42.73 kg
Shundanazot:
G_N=_{ }
Granulyatorgakelayotganammiakliselitrasuyuqlanmasimiqdorininitroammofoskadagiumumiyazotmiqdorivaammoniyfosfatdagiazotmiqdorifraksiyadantopiladi:
G_a.c.c=(170-35.19)*100/33.95=397.1 kg
Ammiakliselitrabilankelayotgansuv:
W_a.c=_{ }
Granulyatorgakelayotgan (1000 kg mahsulotga) materiallarumumiymiqdori:
Kali xlorid ..275.0
Ammoniyfosfateritmasi ..356.5
Suyuqammiak ...42.73
Ammiakliselitra 397.1
Jami: 1071.33


misol.Nitroammofossexidauzunligi 6m vadiametri 4m bo`lgangranulyatorammonizatorga 1 soatda 0.5t suyuqammiak, 12.5 t kaliyxlorid, 17.5t ammiakliselitrasuyuqlamasiva 15.5t ammoniyfosfateritmasikelibtushadigranulyatordamaterialnibo`lishivaqtinixisoblang, apparatxajminito`ldirishdarajasi 0.2va sochilma (нaсыпной) zichligi 1150 kg/m³.
Yechish:

Bu yerda :V_mat – granulyatorgakelayotganmateriallarxajmi

Misol. 1000 kg apatitdan azot- sulfat kislotali usulda nitrofoska olish uchun sul’fat va azot kislotalari sarfini toping. Nitrofoska tarkibida N/P₂O₅=1/1 massaviy nisbatda suvda eriydigan P₂O₅ umumiy massaning 20 va 40% miqdorda P₂O₅ bo`ladi. Apatit kontsentrati 39.5 % P₂O₅ va 51,5 % CaO tutadi.
Echish: 20% suvda eriydigan P₂O₅ tutgan nitrofoska olish uchun H₂SO₄(G_H2SO4) va HNO₃ (G_H2SO4) sarfi:
G_H2SO4=98M_H2SO4=98{M_Cao – 2M_’2O5(1-n)}
1000 kg apatitkontsentratiuchun:
M_Cao= 515/56=9.2; Mp_2O5=395/142=2.78 mol’
G_H2SO4=98[9.2-2*2.78(1-0.2)]=465.7 kg 100% li H₂SO₄
G_H2SO4 =63M_HNO3 = 63 *0.5Mp_2O5(10.14b-2n)=63*0.5*2.78*(10.14*1- 2*0.2)=852.93 kg 100%HNO₃ 40% suvda eriydigan P₂O₅ tutgan nitrofoska olish uchun H₂SO₄ va HNO₃ yuqoridagi kabi topiladi:
G_H2SO4 =98[9.2-2*2.78(1-0.4)] = 574.67 kg 100 % li H₂SO₄
G_HNO3 =63*0.5*2.78(10.14*1-2.04)=817.90 kg 100% li HNO₃