"mineral o’G’itlar texnologiyasi"

Mavzu: Fosforitni parchalash uchun H₂SO₄ sarfini aniqlash.Oddiy superfosfat olish texnologik hisoblari .

Misol. Sulfat kislota sarfini, kamer va ombor superfosfat chiqishini hisoblash va 100 kg apatit konsentrati uchun moddiy balans tuzing.

Dastlabki ma'lumotlar:
68 mass. ch. 100 mass. ch. apatitga bo'lgan monogidrat normasi ;
Sulfat kislotasining konsentratsiyasi 68%;
Daslabki minorali sulfat kislotasining konsentratsiyasi 75%;
Kamer superfosfat tarkibida 20,15% P₂O_5umumiy; 17,6 % P₂O_{5 o'zlash.} va 13% H₂O bor;
Omborda tayyor superfosfat 20,15 % P₂O_{5 um}; 18,9 % P₂O_{5 o'zlash}; 11 % H₂O tutadi.
Apatit konsentratdagi P₂O₅ miqdori 39,4%
Yechilishi.
Sulfat kislota miqdori, kg:

• 
  Minoraviy (75% li) (68 ∙ 100) / 75 = 90,66
  
• 
  69% li (68 ∙ 100) / 69 = 98,55.
  

Minoraviy kislota suyultirish uchun suvning sarfi: 99,55 – 90,66 = 7,89 kg.
Kiritilgan materiallarning umumiy miqdori: 100 – 90,66 + 7,89 = 198,55 kg.
Olinadigan kamer superfosfatining miqdori: (39,4 ∙ 100) / 20,15 = 195,53 kg.
Miqdorlarni topamiz, kg.:

• 
  aralashtirgichda va kamerada ajralib chiqgan gazlarning hamda bug'larning :
  

198,55 – 195,53 = 3,02

• 
  tayyor ombor superfosfatning: (39,4 ∙100) / 20,3 = 194,09
  
• 
  omborda ajralib chiqgan suv bug'larining: 195,53 – 194,09 = 1,44
  

100 kg apatit konsentrati uchun superfosfat ishlab chiqarish moddiy balansini tuzamiz:

Kelishi	kg	Sarfi	Kg
Apatit	100	Ombor superfosfati	194.09
75 % li H2SO4	90.66	Kamera va aralashtirgichdagi suv va bug’	3.02
Suv	7.89	Omborda ajralayotgan suv bug’i	1.44
JAMI:	198.55	JAMI:	198.55